Mongolian Code 1789

Chapter 7 - renming 人命 (kümün-ü amin) (Homicide)

Article 122 - 王等故殺別旗之人 (vang-ud busu qusiγun-u kümün-i jorimaγ-iyar alaqui anu)

一、凡已未管旗王、貝勒等將別旗之人故殺、讎殺、謀殺、同謀殺者,按其所殺之數賠人。王等,罰馬一百匹;貝勒、貝子、公等,罰馬七十匹;台吉、塔布囊等,罰馬五十匹,給被殺者之妻子。若平人,將起意者斬監候;從而加功者,絞監候,抄沒其産畜,給被殺者之妻子;其未給加功者,以及妻子、産畜,一併送鄰封盟長處,賞給公事効力台吉等爲奴。
nigen jüil, aliba jasaγ ba jasaγ busu vang, noyad busu qusiγun-u kümün-i jorimaγ-iyar alaqu ba ösiyelejü alaqu ba araγ-a-bar alaqu ba ügesejü alaqu bolbasu alaγsan kümün-ü kiri-ber oru kümün tölügülüged vang-ud bolbasu jaγun aduγu, beyile, beyise, güng-üd bolbasu dalan aduγu, tayiji, tabunang-ud bolbasu, tabin aduγu torγaju abuγad, alaγdaγsan kümün-ü em-e köbegüd-tür öggügtün. qaraču kümün bolbasu terigülegči kümün-i čabčiju alaqu yal-a-dur torγaγad gindan-dur qoriju küliyegtün. ded boluγad küčün tusalaγsan kümün-i köbčidejü alaqu bolγaγad gindan-dur qoriju küleyegtün. eden-ü ger, mal-i keyisgeged alaγdaγsan kümün-ü em-e, köbegüd-tür öggügtün. küčün tusalaγsan ügei kümün-i em-e, köbegüd ba ger, mal-i qamtu-bar ayil-un čiγulγan-u terigülegči-dür kürgejü alban-u kereg-tür jidkügsen tayiji nar-tur boγul bolγaju šangnaγtun.

Article 123 - 王等以刃物戮殺屬下家奴 (vang-ud qariya-tu albatu kiged ger-ün boγul-i irtü mesen-iyer bülejü alaqui anu)

一、王等將各屬下人、家奴用刃物戳砍、故殺、讎殺、醉殺者,罰馬四十匹;貝勒、貝子、公等,三十匹;台吉、塔布囊等,罰三九牲畜,給被殺者之胞兄弟。將其妻子一併遣赴旗內願往之處。再,悞打致死者,將致死之故自行說出。若無讎故,不令出去。王、貝勒、貝子、公、台吉、塔布囊,各罰俸九個月;無俸台吉、塔布囊,罰三九牲畜存公。管旗章京以下、平人以上,各將家奴用刃物戳砍、射殺、醉殺、故殺、讎殺者,若管旗章京、副章京,各罰三九牲畜;參、佐領、驍騎校,各罰二九牲畜;平人,罰一九牲畜,給被殺者之妻子,連其兄弟出旗。再,悞打致死者,將致死之故各稟知扎薩克貝勒等。若無讎故不稟出者,罰牲畜存公。
nigen jüil, vang-ud öber öber-ün qariy-a-tu albatu ba gеr-ün boγul-i irtü mesen-iyer bülejü čabčiju alaqu ba jorimaγ-iyar alaqu ba ösiyelejü alaqu ba soγtuγu-bar alaqu bolbasu yal-a inu döčin aduγu, beyile, beyise, güng-üd bolbasu γučin aduγu, tayiji, tabunang-ud bolbasu γurban yisün mal torγaju abuγad alaγdaγsan kümün-ü törügsen aq-a, degüner-tür öggüged, em-e, köbegüd-i qamtubar qusiγun-u dotur-a duralaγsan γajar-tur inu ilegegtün. kerbe jančiqui-dur endegdejü ükükü ba ükügsen sildaγan-i bey-e-ber γarγaju kelekü ba ösiy-e siltaγan ügei bolbasu γarγaqu ügei böged, vang, beyile, beyise, güng, tayiji, tabunang-ud bolbasu yisüged sar-a-yin fünglü tasuluγtun. fünglü ügei tayiji, tabunang-ud bolbasu γurbaγad yisün-ü mal-iyar torγaju jasaγ-tur abuγtun, qusiγu-yi jakiruγči janggi-аčа doruγsi, qaraču kümün-eče degegsi öber öber-ün ger-ün boγul-i irtü mesen-iyer bülejü, čabčiju, qarbuju alaqu ba soγtuγu-bar alaqu ba jorimaγ-iyar alaqu ba ösiyelejü alaqu bolbasu qusiγu-yi jakiruγči janggi, meyiren-ü janggi nar bolbasu γurbaγad yisün-ü mal, jalan-u janggi, sumun-u janggi, orulan kögegči nar bolbasu qusiyaγad yisün-ü mal, qaraču kümün bolbasu nijeged yisün-ü mal torγan abču alaγdaγsan kümün-ü em-e köbegüd-tür öggüged, aq-a nar degüner-i qamtubar qusiγun-u dotur-a γarγaγtun. basa jančiqui-dur endegdejü ükükü ba ükügsen siltaγan-i öber öber-ün jasaγ-un noyad-tur kelekü ba, ösiy-e siltaγan ügei bolbasu γarγaqu ügei, yal-a-yin mal-i jasaγ-tur abuγtun.

Article 124 - 鬭毆殺人 (kereldün göbsildüjü kümün alaqui anu)

一、凡鬭毆傷重,五十日內死者,下手之人絞監候。
nigen jüil, aliba kereldün göbsildügsen-dür kündüdčü tabin qonuγ-un dotur-a ükübesü, jančiγsan kümün-i köbčidejü alaqu bolγuγad gindan-dur qoriju küliyegtün.

Article 125 - 因戲過失殺人 (naγadum-dur endegdejü kümün üküküi anu)

一、凡人因戲過失殺人者,罰給三九牲畜。
nigen jüil, aliba kümün naγadum-ača ulam endegüreged kümün ükübesü γurban yisün-ü mal torγaju abuγad öggümüi.

Article 126 - 過失殺人 (endegüü-ber tasiyaraγsan-dur kümün üküküi anu)

一、凡官員、平人過失殺人者,若有証佐成功者,毋庸發誓,罰給三九牲畜。若無証可疑之罪,於過失旗分內擇人發誓。若發誓,罰給三九牲畜;若不發誓者,絞監候。瞎人眼目,額罰三九牲畜。折人肢體者,罰一九牲畜。若未至殘廢平復者,罰馬。
nigen jüil, aliba tüsimed qaraču kümün endegüü-ber tasiyaraγsan-dur kümün ökügsen-i medekü köndelen kümün bui büküi ba küliyejü abqu bolbasu siqaγ-a talbiqu ügei bolγaγad γurban yisün mal-iyar torγaju abču öggügtün. köndelen kümün ügei sejigleltei metü bolbasu endegdegsen qusiγun-dur songγuju siqaγ-a talbi. siqaγan-dur orubasu γurban yisün-ü mal abču öggügtün. qalturibasu köbčidejü alaqu bolγaγad gindan-dur qoriju küliyegtün. kümün-ü nidün tesurabasu oru γurban yisün, γar köl quγurabasu nigen yisü-ber torγ-a bey-e inu jemdeg bolul ügei sayin bolbasu morin abuγtun.

Article 127 - 夫故殺妻 (er-e inu em-e yügen joriγuda alaqui anu)

一、凡官員、平人擅行故殺妻者,絞監候。若與妻有吵鬧,毆打過失致死者,罰三九牲畜,給妻之母家。若妻有事故,不告而擅殺者,罰三九牲畜。若以金刃將妻射、砍、戳殺,以木棍打死者,照故殺絞監候。
nigen jüil, aliba tüsimed ba, qaraču kümün öber-ün em-e yügen jorimaγ sanaγ-a-bar alabasu köbčidejü alaqu bolγaγad, gindan-dur qoriju küliyegtün. em-e-lüge-ben kereldüküi-dür keregül badaraγad jančiqui-dur endegdejü ükügülbesü γurban yisün mal torγaju abuγad, em-e-yin törküm-dür öggügtün. em-e-dür yal-a, siltaγan bui boluγad, jaγalduqu ügei durabar alabasu γurban yisün mal abuγtun. em-e yügen irtü mesen-iyer qarbuju čabčiju bülejü alaqu ba, modun bilaγu-bar jančiju alaqu bolbasu joriγuda alaγsan yosuγar köbčidejü alaqu bolγaγad, gindan-dur qoriju küliyegtün.

Article 128 - 奴殺家主 (ger-ün boγul inu öber-ün ejen yügen alaqui anu)

家奴殺其主者,凌遲處死。
nigen jüil, ger-ün boγul öber-ün ejen yügen alabasu oγtačiju alamui.

Article 129 - 迎殺來投逃人 (irekü bosqaγul-i uγtuju alaqui anu)

一、凡官員等將來投逃人迎殺者,為首一人絞。若平人,將為首一人斬監候,餘罰三九牲畜,俱給所指投之貝勒。若所指投之貝勒不出,給首者一半,一半存公。
nigen jüil, aliba tüsimed irekü bosqaγul-i uγtuju alabasu terigülegsen nigen kümün-i köbčidejü alaγtun. qaraču kümün bolbasu terigülegsen nigen kümün-i čabčiju alaqu bolγaγad, čöm gindan-dur qoriju küliyegtün. busud-i γurbaγad yisün mal torγaju abuγad čöm tuslaju iregsen noyan-dur öggügtün. tuslaju iregsen noyan ese γarbasu gereči-dür nigen qaγas-i inu öggügtün. nigen qaγas-i inu jasaγ-tur abuγtun.

Article 130 - 王等將家奴射砍割去耳鼻 (vang-ud ger-ün boγul yuγan qarbuqu, čabčiqu ba qabar, čikin-i oγtalqui anu)

一、凡人將家奴砍射割其耳鼻者,已未管旗王等,額罰五九牲畜;貝勒、貝子、公等,罰四九牲畜;台吉、塔布囊等,罰三九牲畜;官員,罰二九牲畜;白人,罰一九牲畜。若致死者,照故殺、讎殺治罪。
nigen jüil, aliba kümün ger-ün boγul yuγan qarbuqu, čabčiqu ba qabar, čikin-i oγtalbasu jasaγ ba jasaγ busu vang-ud bolbasu oru tabun yisün, beyile, beyise, güng-üd bolbasu dörben yisün, tayiji, tabunang-ud bolbasu γurban yisün, tüsimed bolbasu qoyar yisün, qaraču kümün bolbasu nigen yisün mal torγaju abumui. ükübesü jorimaγ-iyar alaγsan ba ösiyelejü alaγsan yosuγar yalalamui.

Article 131 - 鬭毆損傷眼目折傷肢體 (kereldün göbsildügsen-dür nidün soqurqu ba, γar, köl quγuraqui anu)

一、爭鬧毆打,損傷眼目、折傷肢體者,額罰三九牲畜。平復者,罰一九牲畜。墮孕婦之胎者,罰一九牲畜。若以拳毆、鞭桿打者,罰五牲畜。互打者,無罪。打落牙齒者,罰一九牲畜;揝落髮辮、帽纓者,罰五牲畜。
nigen jüil, keregül badaraγad jančiγsan-dur nidün soqurqu ba γar, köl quγuraju jemdeg bolbasu oru γurban yisün, gem ügei edegebesü nigen yisün, siltaγatai em-e uruγ unaγabasu nigen yisün, siγačiqu ba tasiγur-un esi-ber jančibasu, tabun mal abumui. esergü, tesergü, qariγučabasu yal-a ügei. sidün bulγurabasu nigen yisün, gejige, jalaγ-a tasurabasu tabun mal abumui.

[view entire text

Table of content

Meta-information

目錄

I - guanxian 官銜

II - hukou chayao 戶口差徭

III - chaogong 朝貢

IV - huimeng xingjun 會盟行軍

V - bianjing kashao 邊境卡哨

VI - daozei 盜賊

VII - renming 人命

VIII - shougao 首告

IX - buwang 捕亡

X - zafan 雜犯

XI - lama li 喇嘛例

XII - duanyu 斷獄

Index

personname

geoname