Mongolian Code 1789
Mongolian Code 1789 → 目錄 → zafan 雜犯 | |
Chapter 10 - zafan 雜犯 (baγ-a, saγ-a yal-a) (Miscellaneous Offenses) Article 157 - 違用禁物 (čaγajilaγsan yaγum-a-yi jörijü keregleküi anu) 一、長出煖帽之纓、遮耳帽、翦沿氊帽、自腋下結束之偏練垂,如有見穿用此等物件者,貝勒等罰馬,平人罰三歲牛。 nigen jüil, malaγ-a-ača ilegüü γaruγsan jalaγ-a, nabtaγar čikibčitü malaγ-a, isegei-ber qayičilaju kigsen malaγ-a, suγubar büselegsen murui sibergel ene jerge-yin yaγuman-i emüsügsen kereglegsed-i inu ken üjebesü noyad boluγad mori abuγtun, qaraču kümün bolbasu γuna üker abuγtun. Article 158 - 不許先後賀年 (sineleküi-dür urid qojid ülü bolγaqui anu) 一、不許先後賀年。如違賀年者,已未管旗王等罰一九牲畜;貝勒、貝子、公等罰七牲畜;台吉、塔布囊等罰五牲畜;平人罰馬一匹,給見之人。 nigen jüil, sineleküi-dür urid, qojid büü bolγaγtun. jörijü sinelebesü jasaγ ba jasaγ busu vang-ud bolbasu nijeged yisün, beyile. beyise, güng-üd bolbasu doluγad mal, tayiji, tabunang-ud bolbasu tabuγad mal, qaraču kümün bolbasu nijeged morin-iyar torγaju, mal-i medegsen kümün abuγtun. Article 159 - 誹謗王等 (vang-ud-i maγu üge-ber daγariqui anu) 一、平人明誹謗已未管旗王等者,罰三九牲畜;貝勒、貝子、公等,罰二九牲畜;台吉、塔布囊等,罰一九牲畜。若背地誹謗者,審實仍照此。罵首領大臣者,罰一九牲畜;副章京者,罰七牲畜;罵參領者,罰五牲畜;罵佐領者,罰三牲畜。所罰牲畜,給被罵之人。 nigen jüil, jasaγ ba jasaγ busu vang-ud-i qaraču kümün ilete maγu üge-ber daγaribasu γurban yisün. beyile, beyise güng-üd-i bolbasu qoyar yisün, tayiji, tabunang-ud-i bolbasu nigen yisün. dalda daγariju kelelčebesü sigüjü mede. ünen bolbasu mön-kü ene yosuγar torγ-a. terigülegsen sayid-i qariyabasu nigen yisün, meyiren-ü janggi nar-i qariyabasu doluγan mal, jalan-u janggin-i qariyabasu tabun mal sumun-u janggin-i qariyabasu γurban-iyar torγaju, yal-a-yin mal-i qariyaγdaγsan kümün-dür öggümüi Article 160 - 王等擅動有刃之物 (vang-ud irtü üjügür-tü-yi γarγaqui anu) 一、已未管旗王、貝勒、貝子、公、台吉、塔布囊等擅動有刃之物者,各罰俸六個月;無俸台吉、塔布囊等,罰一九牲畜;平人,罰五牲畜。 nigen jüil, jasaγ ba jasaγ busu vang. beyile, beyise, güng tayiji, tabunang-ud irtü yaγuman-i γarγabasu, ken-čü bolba jirγuγad sar-a-yin fünglü tasuluγtun. fünglü ügei tayiji, tabunang-ud bolbasu nijeged yisün mal abuγtun. qaraču kümün bolbasu tabun mal abuγtun Article 161 - 不容行人住宿,致被凍死 (yabuduγsan kümün-i ülü qonuγulun köldejü ükügülküi anu) 一、凡不容行人住宿,致被凍死者,額賠罰一九牲畜;未死者,罰兩歲牛。若令歇宿,其財畜被竊者,令家主賠補。 nigen jüil, yabuduγsan kümün-i ülü qonuγulun köldejü ükübesü oru tölügüljü nigen yisün, ese ükübesü biraγu abumui. qonuγuluγad qonuča-yin ed aγurasun aliba уаγum-а qolaγuγdabasu ger-ün ejen-iyer tölügülümüi. Article 162 - 悞留行人所騎之馬 (yabuduγsan kümün-ü unuγsan unulγ-a-yi endegüü-ber baγulγaju abqui anu) 一、凡將行人所騎牲畜稱伊被竊走失之牲畜,誤取留下者,罰五牲畜,給被索之人。 nigen jüil, aliba yabuduγsan kümün-ü unuγsan unulγ-a-yi öber-ün qolaγdaγsan jiliygsen mal kemen endegüren baγulγaju abubasu tabun mal abču abtaγsan kümün-dür öggümüi. Article 163 - 病人臥人家內 (ebedčitei kümün, kümün-ü ger-tür qonuqui anu) 一、出痘之病人臥人家內,若此病人禳病由此傳染,以致死人者,罰三九牲畜;痊癒者,罰一九牲畜;不出痘者,罰馬一匹。 nigen jüil, čeger ebedčitei kümün busud-un ger-tür qonuju ebedčitei kümün yaγum-a qudalduγad, tegüeče ulamlan čeger ebedčin qaldaju kümün ükübesü γurban yisün, edegebečü nigen yisün, čeger ese qaldabaču nigen mori torγaju abumui. Article 164 - 看守瘋人 (γaljiγuraγsan kümün-i sakiγulqu anu) 一、凡瘋病之人,交伊祖父、伯叔、兄弟、子侄至近親戚看守。無親戚者,交鄰舍鄉長看守。若疏脫,致令殺人者,鞭八十。 nigen jüil, aliba γaljiγuraγsan kümün-i tegün-ü öber-ün ečige, ebüge, jeke, baγ-a abaγ-a kiged aq-a. degüü öber-ün köbegün ba ači nar masi sidar uruγ törül-dür inu tusiyan ögčü sakiγul. uruγ törül ügei-yi ayil-un ger ba γačaγ-a, küi-yin daruγ-a-dur tusiyan ögčü sakiγul. kerber omtuγa yi laju aldaγuluγad kümün alaqui-dur kürbesü nayan tasiγur jančiγtun. Article 165 - 薰獸穴失火 (nüke utuqui-dur tüyimer aldaqu anu) 一、薰獸穴而失火,如有人見,則見之者罰給一九牲畜。若延燒以致牲畜死者,罰令賠補;致人死者,罰三九牲畜。若由悞失火,見之者罰給五牲畜。若延燒致牲畜死者,罰令賠補;致人死者,額罰一九牲畜。 nigen jüil, nüke utuqui-dur tüyimer aldabasu ken medegsen kümün nigen yisün mal abuγtun, yekede unduruγad mal ükübesü tölügüljü abuγtun. kümün ükübesü γurban yisün mal abuγtun. jüg-iyer endejü tüyimer aldabasu medegsen kümün tabun mal abuγtun. tüyimer unduruγad mal ükübesü tölügüljü abuγtun. kümün ükübesü tölüge inu nigen yisün mal abumui. Article 166 - 讎害放火 (ösleldün qoorlaju tüyimer talbiqui anu) 一、凡官員、平人讎害放火致死人者,放火之人係官員,絞;平人,斬監候,除其妻子外,抄沒產畜,給付事主。致死牲畜者,官員,革職,除妻子外,抄沒產畜,給付事主;平人,鞭一百,除妻子外,抄沒產畜,給付事主。 nigen jüil, aliba tüsimel ba qaraču kümün ösleldün qoorlaju tüyimer talbiγad kümün ükübesü tüyimer talbiγsan anu tüsimel kümün bolbasu köbčidejü ala. qarači kümün bolbasu čabčiju ala, gindan-dur qoriju küliy-e. eden-ü em-e köbegüd-eče anggida ger, mal-i keyisgeged yal-a-yin ejen-dür ög. mal ükübesü, tüsimel bolbasu jerge-yi inu ebdeged em-e köbegüd-eče anggida ger, mal-i inu keyisgejü, yal-a-yin ejen-dür ög. qaraču kümün bolbasu jaγun tasiγurdaγad, em-e köbegüd-eče anggida ger, mal-i keyisgejü yal-a-yin ejen-dür ög Article 167 - 發冢 (kegür aγudalqui anu) 一、官員、平人刨發王、貝勒、貝子、公及妻之墳冢者,首犯一人擬斬立決,抄沒其妻子、產畜;為從者,鞭一百,罰三九牲畜,將正法之賊人妻子、產畜一併給付墳主。刨發台吉、塔布囊等墳墓者,為首一人絞監候;為從者,鞭一百,罰二九牲畜,給付墳主。刨發官員墳墓者,為首一人鞭一百,罰三九牲畜,其餘鞭一百,罰一九牲畜,俱給付墳主。刨發平人墳墓者,為首一人鞭一百,罰一九牲畜,其餘鞭八十,罰一九牲畜,俱給付墳主。若有欲修築墳墓者,准其修築。若伊等欲從蒙古例葬埋,各聽其主便。人死,毋許殺馬,毋插嘛呢杆子,渡口、山嶺毋掛絹條、手巾。如違禁而行,如有人見,則見之者罰給五牲畜。 nigen jüil, tüsimed ba qaraču kümün, vang, beyile, beyise güng, jiči basa eden-ü qatud-un kegür-i aγudalbasu terigülegsen nigen kümün-i darui deger-e čabčiju ala. em-e köbegüd ba ger, mal-i keyisgegtün. ded kümün-i jaγuγad tasiγurdaγad, γurbaγad yisü-ber torγaγad, jasaγ-iyar bolγaγsan qulaγayiči-yin em-e köbegüd ger, mal selte-yi kegür-ün ejen-dür ög. tayiji, tabunang-ud-un kegür-i aγudalbasu terigülegsen nigen kümün-i köbčidejü ala. gindan-dur qoriju küliy-e. ded kümün-i jaγuγad tasiγurdaγad, qusiyaγad yisü-ber torγaju kegür-ün ejen-dür ög. tüsimed-ün kegür-i aγudalbasu terigülegsen nigen kümün-i jaγun tasiγurdaγad yal-a-yin mal γurba yisü-ber torγ-a. busud-i jaγuγad tasiγurdaγad nijeged yisü-ber torγaju čöm kegür-ün ejen-dür ög, eng-ün kümün-ü kegür-i aγudalbasu terigülegsen nigen kümün-i jaγun tasiγurdaγad yal-a-yin mal nige yisü-ber torγ-a. busud-i nayaγad tasiγurdaγad, nijeged yisü-ber torγaju čöm kegür-ün ejen-dür ög. bumba bosqasuγai kemekü kümün bui bögesü bosγatuγai, öber-ün mongγol jang-iyar niγuju talbisuγai kemegčid bolbasu öber öber-ün ejen-ü joriγ-iyar boltuγai, ükügsen kümün-dür mori büü alaγtun. yodur büü qadquγtun. γool-un olum, dabaγan kötel-dür dalbaγ-a jalam-a büü elgügtün. čaγaja-ača dabaju yabuqui-yi ken medebesü medegsen kümün tabun mal ab. Article 168 - 蒙古等互相誘賣 (mongγol kümün dotaraban arγadaju abču qudalduqui anu) 一、凡蒙古等互相哄誘,將良人賣為奴婢、妻妾、子孫者, 不分已賣、未賣,鞭一百,罰三九牲畜。被誘之人,鞭一百。 nigen jüil, aliba mongγol-ud dotaraban arγadaju jügger kümün-i boγul, sibegčin, em-e, baγ-a em-e, köbegün, ači bolγan qudaldubasu qudalduγsan ba ese qudalduγsan-i ilγal ügei jaγun tasiγurdaju γurban yisü-ber torγ-a. arγadaγdaγsan kümün-i jaγun tasiγurda Article 169 - 誘賣內地之人 (dotuγadu γajar-un kümün-i arγadaju abču qudalduqui anu) 一、口外蒙古等,將內地男婦、子女誘賣,或為妻妾、奴婢者,不分良人、奴婢,已賣、未賣,但經誘拐,被誘之人如不知情:為首者,絞監候;為從者,鞭一百,罚三九牲畜;被誘之人不坐。若止一人,亦擬絞。若和誘賣為妻妾、奴婢、子孫被誘之人知情:不分已賣、未賣,鞭一百,罚三九牲畜;被誘之人,鞭一百。 nigen jüil, γadaγadu mongγol-ud dotuγadu γajar-un er-e. em-e ba nuγun ükin-i arγadaju abču oduγad qudalduqu ba esebesü em-e ba baγ-a em-e. boγul, sibegčin bolγabasu jügger kümün boγul. sibegčin qudalduγsan ba ese qudalduγsan-i ilγaqu ügei yerü arγadaju abču odqui-dur arγadaγdaγsan kümün učir-i ülü medekü bolbasu terigülegsen kümün-i köbčidejü alaqu yal-a torγaju. gindan-dur qoriju küliy-e ded kümün-i jaγun tasiγurdaju, γurban yisü-ber torγ-a. arγadaγdaγsan kümün-i ülü torγamu. γaγčaqan nige kümün bolbaču mön köbčidejü alaqu yal-a-bar torγ-a, kerber ügesejü arγadan boγul, sibgčin em-e, baγ-a em-e, köbegün, ači bolγan qudalduqui-dur arγadaγdaγsan kümün učir-i medebesü qudalduγsan ba ese qudalduγsan- i ilγal ügei jaγun tasiγurdaju, γurban yisü-ber torγ-a. arγadaγdaγsan kümün-i jaγun tasiγurda. Article 170 - 姦平等人之妻 (teng-ün kümün-ü em-e-lüge yabulduqui anu) 一、平人姦平人之妻者,取其妻,罰五九牲畜,將姦婦交本人殺之。若不殺,將所罰牲畜給伊貝勒。調戲其餘婦人者,罰三九牲畜。 nigen jüil, qaraču kümün inu qaraču kümün-ü em-e-lüge yabuldubasu tegün-ü em-e-yi abču yal-a inu tabun yisü-ber torγamu. yabulduγsan em-e-yi öber-ün er-e-dür inu tusiyaju öggüged alaγulumui. ese alabasu tere yal-a-yin mal-i öber-ün noyan-dur inu öggümü. busud-un ekener-i tatabasu yal-a inu γurban yisün-ü mal abumu. Article 171 - 王等姦平人之妻 (vang-ud qaraču kümün-ü em-e-lüge yabulduqui anu) 一、已未管旗王等姦平人之妻者,罰九九牲畜;貝勒、貝子、公等罰七九牲畜;台吉、塔布囊等罰五九牲畜。將所罰牲畜給姦婦之夫。 nigen jüil, qaraču kümün-ü em-e-lüge jasaγ ba jasaγ busu vang-ud yabuldubasu yisün yisün, beyile beyise, güng-üd bolbasu doluγan yisün, tayiji, tabunang-ud bolbasu tabun yisüber torγaγad, yal-a-yin mal-i yabulduγsan em-e-yin ег-e-dür öggümü Article 172 - 平人姦福晉 (qaraču kümün qatud-luγ-a yabulduqui anu) 一、平人與福晉姦者,姦夫凌遲,福晉斬,姦夫妻子為奴。 nigen jüil, qaraču kümün qatud-luγ-a yabuldubasu yabulduγsan er-e-yi oγtačiju alasuγai. qatun-i čabčiju alasuγai. yabulduγsan er-e-yin em-e köbegüd-i boγul öggümü Article 173 - 匪類發遺河南、山東 (maγu samaγun-iyar yabuγsan arad-i qunan. šandung-dur čolegülküi anu) 乾隆二十八年十一月內,軍機大臣等遵旨會同刑部、理藩院議奏定例 一、官員、平人為匪,不可留於旗下者,俱連妻子、產畜發往河南、山東,交驛站充當苦差。 tngri-yin tedkügsen-ü qorin naimaduγar on. ebül-ün dumdadu sar-a-dur jarliγ-i daγaju čirig-ün tuqai-yin sayid-ud sigükü yabudal-un yamun, γadaγadu mongγol-un törü-yi jasaqu yabudal-un yamun-u-luγ-a neyilejü kelelčeged ayiladqaju toγtaγaγsan qauli nigen jüil, aliba tüsimel ba qaraču kümün maγu samaγun-iyar yabuju qusiγun-dur inu aγulju ülü boluγčid-i inu neyite em-e köbegüd ger. baraγ-a, mal-i selte-ber qunan, šandung-dur čölegüljü, örtegen-dür tusiyaju jobaqu alban-dur yabuγuluγtun. Article 174 - 射殺牲畜 (mal-i qarbuju, čabčiju alaqui anu) 一、射砍殺牲畜者,額賠一九牲畜。悞射死馬者,加倍追罰。未死平復者,罰兩歲牛。 nigen jüil, mal-i qarbuju, čabčiju alabasu oru tölügülüged nigen yisün, morin-i tasiyaran qarbuju ükübesu oru qolbuγ-a ab. ükül ügei edegebesü biraγu abumu | → geoname |