Mongolian Code 1789

Chapter 9 - buwang 捕亡 (bariqu, orγuqu) (Arrests and Escaps)

Article 137 - 出卡哨投往外國之逃人治罪 (qaraγul-ača γarčü γadaγadu ulus-tur odqu bosqaγul-i yalalaqui anu)

一、凡出卡哨逃往外國之人,執械拒追者,不分首從,皆立斬。若不拒追,即被擒獲,爲首者立斬,其餘者立絞。若傷人逃逸,拿獲解到者,俱立斬。未傷人逃逸,拿獲解到者,照不拒追被獲之逃人擬罪。若逃而未傷人,自悔者,鞭一百,給伊本主。
nigen jüil, qaraγul γarču γadaγadu ulus-tur orγuqu bosqaγul mesen-iyer neker-e oduγsan kümün-lüge esergüčebesü terigün ba des-i ülü ilγan čöm darui deger-e čabčiju alaγtun. neker-e oduγsan kümün-lüge esergüčel ügei darui bariγulbasu terigülegsen kümün-i darui čabčiju alaγad busud-i darui köbčidejü alaγtun. kerber kümün-i qoor kijü orγuju oduγsad-i bariγad kürgejü irebesü čöm darui čabčiju alaγtun. kümün-i qoor ese kigsen orγuju oduγsad-i bariγad kürgejü irebesü neker-e oduγsan kümün-lüge esergüčel ügei darui bariγuluγsan bosqaγul-un yosuγar yal-a torγaγtun. orγuqui-dur kümün-i qoor kigsen ügei qonuγ-daγan gedergü irebesü jaγuγad tasiγurdaγad tegün-ü ijaγur-un ejen-dür inu ög.

Article 138 - 拿獲逃人,於逃人之主罰兩歲牛 (bosqaγul-i baribasu bosqaγul-un ejen-eče biraγu abqui anu)

一、村落中行走逃人,何人拿獲者,由逃人之主罰兩歲牛一隻,給付拿獲之人,將逃人鞭一百。若隱匿逃人,將隱匿之人罰一九牲畜,給逃人之主。其匿逃之十家長,罰一九牲畜,給逃主之十家長。
nigen jüil, ayil jabsar-a yabuqu bosqaγul-i ken- i -e baribasu bosqaγul-un ejen-eče nigen biraγu abču bariγsan kümün-dür öggüged, bosqaγul-i jaγun tasiγurdamu. bosqaγul-i darubasu, daruγsan kümün-eče nigen yisün mal abču bosqaγul-un ejen-dür öggümüi. bosqaγul-i daruγsan kümün-ü arban ger-ün daruγ-a-ača nigen yisün mal abču bosqaγul-un ejen-ü arban ger-ün daruγ-a-dur öggümüi

Article 139 - 拿獲逃人,將逃人所帶物件分給一半 (bosqaγul-i baribasu bosqaγul-un abču oduγsan aliba yaγum-a-yi nigen qaγas ögküi anu)

一、家奴脫逃,凡人於國內拿獲送來者,將逃人身所帶一切物件,給拿之人一半,一半給伊主,逃人鞭一百。
nigen jüil, ger-ün boγul orγuγsan-i aliba kümün ulus-un üjügür-e bosqaγul-i bariju, kügejü irebesü bosqaγul-un abču oduγsan aliba yaγum-a-yi bariγsan kümün-dür nigen qaγas öggün basa nigen qaγas-i tegün-ü ejen-dür öggün, bosqaγul-i jaγun tasiγurdamu.

Article 140 - 追逃之人若殺為首逃走者,給其俘產畜 (bosqaγul-i neker-e oduγsan kümün terigülejü orγuγsan kümün-i alabasu, tegün-ü olja ba ger, baraγ-a mal-i ögküi anu)

一、凡追逃之人,若殺為首逃走者,將俘虜產畜全給追趕之人。逃人若攜帶他人之馬逃走,追趕之人取其一半。若舉出為首逃走之人,其俘不給追趕之人,給逃人之主。若逃人帶別人妻馬而逃者,將逃人之妻子、產畜賠補其額。其逃人之家,若無則不令賠補。係家奴,如有則追賠;無則亦不罰於伊主。
nigen jüil, aliba bosqaγul-i neker-e oduγsan kümün terigülejü orγuγsan kümün-i alabasu tegün-ü olja ba ülegsen erüke, mal-i čöm neker-e oduγsan kümün abtuγai bosqaγul inu busud-un morin-i abču orγubasu neker-e oduγsan kümün qaγaslaju abtuγai, terigülejü orγuγsan kümün-i γarγabasu, tegün-ü olja-yi neker-e oduγsan kümün-dür ülü öggümü. bosqaγul-un ejen abtuγai bosqaγul inu busud-un gergei morin-i abču orγubasu, orγuγsan kümün-ü keüked, gergei, erüke, mal bui bögesü orun-i tölüjü ab. orγuγsan kümün-ü ger-tür yaγum-a ügei bolbasu öber tölügülümü, ger-ün boγul bolbasu tegün-dür yaγum-a bui bögesü tölüjü yaγum-a ügei bolbasu ejen-eče inu ču basa ülü abumu.

Article 141 - 見逃人而遣去 (orγuju odqu bosqaγül-i üjegseger ilegeküi anu)

一、凡見逃人而令其逃去者,若扎薩克王、貝勒、貝子、公、扎薩克台吉、塔布囊等,罰俸一年。若攻逃犯致人死者,有俘虜,則給一人補額,倍罰三九牲畜。若無俘虜,則由逃人之扎薩克王、貝勒等額罰一九牲畜。
nigen jüil, aliba orγuju odqu bosqaγul-i üjegseger ilegebesü, jasaγ-un vang beyile, beyise, güng, jasaγ-un tayiji, tabunang-ud bolbasu nijeged jil-ün fünglü tasuluγtun. bosqaγul-luγ-a bayilduju kümün ükübesü olja bui bögesü orun-dur nigen ögčü, qolbuγ-a γurban yisün mal ög. olja ügei bolbasu bosqaγul-un jasaγ-un vang. noyad-ača γurban yisün mal abču orun-dur inu ög.

Article 142 - 知逃往外國之逃人而遣去 (γadaγadu ulus-tur orγuju odqu bosqaγul-i medegseger ilegeküi anu)

一、已未管旗王、貝勒、貝子、公、台吉、塔布囊等,若知人逃往外國,給與馬騎遣往者,革退封號、職銜,取其屬下之人。有頂官員絞,抄沒產畜。平人則斬,仍抄沒產畜。
nigen jüil, aliba jasaγ ba jasaγ busu vang, beyile, beyise, güng, taiji, tabunang-ud γadaγadu ulus-tur orγuju odqu bosqaγul-dur medegseger mori unuγulju ilegebesü, ergümjilegsen ner-е čola-yi ebdejü albatu-yi inu abumu. jingse-tü tüsimed bolbasu köbčidejü alaγad, ger, mal-i inu keyisgemüi. qaraču kümün bolbasu čabčiju alaγad, mön-kü ger, mal-i inu keyisgemüi.

Article 143 - 追逃人之章京等赶不及而回 (bosqaγul-i neker-e oduγsan jangginar güyičeged qalul ügei egeküi anu)

一、追逃人之章京、披甲人趕不及而回,若不到卡哨而回者,革退。佐領,罰三九牲畜,革退;驍騎校,罰二九牲畜,革退;小領催,罰五牲畜,鞭一百;披甲人,鞭一百。
nigen jüil, bosqaγul-i neker-e oduγsan janggi, quyaγ güyičeged qalul ügei egekü ba qaraγul-dur kürül ügei egekü bolbasu sumun-u janggi-аčа bayilγaju γurban yisün mal, orulan kögegči-yi bayilγaju, qoyar yisün mal abumu. baγ-a kögegči-yi bayilγaju, tabun mal torγaju abuγad, jaγun tasiγurdamui. quyaγ-i jaγuγad tasiγurdamui.

Article 144 - 全旗逃走者,不分何旗追赶 (büküli yeke qusiγun orγubasu aliba qusiγun-i ilγal ügei neker-e odqui anu)

一、全旗逃走,則不分何旗,以軍制起程追趕。若扎薩克王、貝勒、貝子、公、台吉等不追者,各罰俸一年。
nigen jüil, büküli yeke qusiγun orγubasu aliba qusiγun-i ülü ilγan čirig-ün yosun-iyar mordaju neker-e oduγtun. jasaγ-un vang, beyile, beyise, güng, tayijinar ese neker-e odbasu ken ken-i-ber nijeged jil-ün fünglü tasuluγtun.

Article 145 - 繫撒袋人二十名以上逃走者,何人附近即令追赶 (qorin saγadaγ kümün-eče degegsi orγubasu, ken oyir-a bolbasu neker-e odqui anu)

一、繫撒袋人二十名以下逃走者,止伊旗下追趕。若繫撒袋人二十名以上逃走,則何人附近,其旗扎薩克王、貝勒、貝子、公、台吉、塔布囊等計量逃人,妥備馬匹、盤纏,知往何方,速追至盡頭處。不追者,各罰俸六個月。速將逃亡報院。不報者,各罰俸三個月。
nigen jüil, qorin saγyadaγ kümün-eče doruγsi orγubasu γаnаčа tegün-ü qusiγun neker-e oduγtun qorin saγadaγ kümün-eče degegsi orγubasu ken oyir-a bolbasu ter-e qusiγun-u jasaγ-un vang, beyile, beyise, güng, tayiji, tabunang-ud bosqaγul-dur tengčegüljü mori, künesü bekileged qamiγ-a odbasu türgelejü tuyil-dur kürtel-e neker-e oduγtun. ese neker-e odbasu ken ken-i-ber jirγuγad sar-a-yin fünglü tasuluγtun. orγubai kemen üdter yabudal-un yamun-dur medegülür-e iregtün. ese medegülür-e irebesü ken ken-i-ber γurbaγad sar-a-yin fünglü tasuluγtun.

Article 146 - 王等隱匿殺來投逃人者 (irekü bosqaγul-i alaγsan kümün-i vang-ud daruqu anu)

一、已未管旗王、貝勒、貝子、公、台吉、塔布囊等,若將殺來投逃人之人隱匿者,各罰俸一年;無俸台吉、塔布囊等,罰五九牲畜。以殺死出首之人,王等罰馬十匹;貝勒、貝子、公等,罰馬七匹;台吉、塔布囊等,罰馬五匹,給出首者,遣往伊願往之處。若不承認,令其伯叔發誓。
nigen jüil, irekü bosqaγul-i alaγsan kümün-i jasaγ ba, jasaγ busu vang, beyile, beyise, güng, tayiji, tabunang-ud darubasu, nijeged jil-ün fünglü tasuluγtun. fünglü ügei tayiji, tabunang-ud bolbasu tabuγad yisün mal ab. alaba kemen gerečilegsen kümün-dür vang-ud bolbasu arban mori, beyile, beyise, güng-üd bolbasu doluγan mori, tayiji, tabunang-ud bolbasu tabuγad mori abuγad gereči-dür ögčü, tegün-ü duralaγsan γajar-tur ilege, küliyejü ese abubasu, yeke baγ-a abaγ-a nar-i inu siqaγtun.

Article 147 - 隱匿內地逃人 (dotuγadu γajar-un bosqaγul-i daruqu anu)

一、口外游民並滿洲家奴,嚴飭諸扎薩克之各該佐領緝拿解部。若隱匿內地逃人者,官革職,鞭一百,罰三九牲畜,俱給拿獲之人。該扎薩克等不察出,或經部院察出,或別人首出者,該扎薩克王、貝勒、貝子、公、台吉等各罰俸一年;管旗章京、副章京、參領等,各罰三九牲畜;佐領、驍騎校,俱革職,罰三九牲畜;領催、十家長等,鞭一百。出首之人,若系家奴,作爲另戶;若平人,由隱匿之人,罰給三九牲畜。
nigen jüil, kerem-ün γadan-a kerüjü yabuqu ireged ba, basa manju ger-ün boγul-i, olan jasaγ-ud öber öber-ün qariyatu sumun-u jangginar-tur čingγalan tusiyan ögčü bayiγad yabudal-un yamun-dur kürgejü ir-e, kerbe dotuγadu γajar-un bosqaγul-i darubasu tüsimel bolbasu kergem-i inu ebdejü jaγun tasiγurdaγad γurban yisü mal abču, čöm bariγsan kümün-dür öggügtün. qariyatu jasaγ-ud kerbe bayičaγaju ülü γarγan, yabudal-un yamun-ača bayičaγaju γarγaqu ba esebesü busud gerečilejü γarγabasu, qariyatu jasaγ-un vang, beyile, beyise, güng, tayijinar-i nijeged jil-ün fünglü tasuluγtun. qusiγu-yi jakiruγči janggi, meyiren-ü janggi, jalan-u janggi nar-аčа γurban yisün mal abuγtun. sumun-u janggi, orulan kögegči-yi čöm kergem-i inu ebdejü γurban yisün mal torγaju abuγtun. kögegči, arban ger-ün daruγ-a nar-i jaγun tasiγurdaγtun, gerečilejü γarγaγsan kümün ger-ün boγul bolbasu, čаγаn albatu bolγ-a, qaraču kümün bolbasu daruγsan kümün-eče γurban yisün mal abču öggügtün.

Article 148 - 王等商謀隱匿賊人,不行舉出 (qulaγayiči-yi vang-ud ügesejü daruγad ülü γarγaqu anu)

一、已未管旗王、貝勒、貝子、公、台吉、塔布囊等商謀隱匿賊人不首出者,各罰俸六個月;無俸台吉、塔布囊等,各罰一九牲畜。
nigen jüil, jasaγ ba jasaγ busu vang, beyile, beyise, güng, tayiji, tabunang-ud qulaγayiči-yi ügesejü daruγad, ese γarγabasu ken ken-i-ber jirγuγan sar-a-yin fünglü tasuluγtun. fünglü ügei tayiji, tabunang-ud bolbasu nijeged yisün mal torγaju abuγtun.

Article 149 - 明出賊人不給拿來 (ile γaruγsan qulaγayiči-yi ača kemebesü ülü ögkü anu)

一、將明出賊人不給擒來,令其脫逃者,已未管旗王、貝勒、貝子、公、台吉、塔布囊等,各罰俸一年;無俸台吉、塔布囊等,各罰五九牲畜。
nigen jüil, ile γaruγsan qulaγayiči-yi bariju ača kemebesü ülü ögkü boluγad aldabasu, jasaγ ba jasaγ busu vang, beyile, beyise, güng, tayiji, tabunang-ud bolbasu nijeged jil-ün fünglü tasuluγtun. fünglü ügei tayiji, tabunang-ud bolbasu tabuγad yisün mal torγaju abuγtun.

Article 150 - 拿獲賊人解該旗收管,就近令地方官監禁會審 (qulaγayiči-yi baribasu qulaγayiči-yin qusiγun-dur kürgejü qadaγalaγulqu oyir-a-yi inu üjejü γajar orun-u tüsimei-ün gindan-dur qoriγulqu, neyilejü sigükü anu)

一、凡拿獲賊犯,解送賊之扎薩克旗分,令其收管。蒙古,若在盛京歸化城等處犯事,俱令犯事處收管,由該扎薩克等旗帶會審,台吉等會審。乾隆二十五年,山西按察司索琳奏准:歸化城各同知、通判承辦蒙古與蒙古交涉命盜等案,由該同知、通判處驗訊通詳,呈請綏遠城將軍就近與土默特之參領等官會審起限,由將軍處咨院具奏完結。將蒙古與民人交涉命盜等案,亦呈請該將軍就近與土默特參領等官會審起限,由巡撫處咨會具奏完結。於各扎薩克等旗分行取會審官員之處,永行停止。結案後,將審擬之處,由歸綏道衙門行知該扎薩克等。其民人與民人交涉案件,仍照舊辦理。乾隆二十五年,刑部會同理藩院議覆山西巡撫鄂弼奏定:山西大同府屬豐鎮通判所轄民人處所,與祭哈爾正黃、正紅旗連界;朔平府屬寧遠通判所轄民人處所,與察哈爾鑲紅、鑲藍旗連界;此四旗蒙古等,又與蘇尼特四子等諸扎薩克旗分連界。除四旗地方所出蒙古與蒙古交涉命盜等案,仍照舊例由該察哈爾旗分承辦報院完結外,將四旗地方所出蒙古與民人交涉命盜等案,并兩通判所轄境內所出蒙古與民人交涉命盜等案內,不論祭哈爾旗下蒙古、諸扎薩克等之蒙古,俱按失事地方,令該通判等會同察哈爾四旗官員審定,亦停其於該扎薩克旗分行取會審官員。於結案後,將審擬之處由該通判處行知該扎薩克等。將察哈爾各旗蒙古等往歸化城各同知、通判所屬地方與土默特蒙古并民人交涉命盜案件,停其由察哈爾旗分派會審官員,令就近會同歸化城土默特官員審定。乾隆二十五年,刑部等衙門會同直隸總督方觀承所奏議覆奏定:除將張家口獨石口多倫諾爾三同知與祭哈爾旗分交涉案件,仍照舊會同各祭哈爾旗下游牧處部院章京定限審訊外,將八溝塔子溝兩廳與扎薩克交涉案件,計其為烏蘭哈達三座塔駐劄部員章京所管之扎薩克旗分,交伊等就近會審,停其由扎薩克派員會審。將多倫諾爾同知與喀爾喀部落交涉案件,交察哈爾鑲白、正藍兩旗游牧處理事部院章京就近會審,亦停其由諸扎薩克派員會審,仍交各廳官。若有蒙古等命盜案件,將案內蒙古人犯姓名、何屬下佐領之處開明,行令該扎薩克等拿解會審。結案後,將審擬之處由部院章京處行知各扎薩克等。其審擬具詳時,令用該廳官職名,詳文內將會同部院章京審過字樣敘明,令合體制。八溝塔子溝與扎薩克交涉案件,多倫諾爾喀爾喀部落交涉案件與部員會審,自會審日起限。若過期不會審,以致遲延會審,不依限審結者,俱交該督,將遲延、逾限之處隨案附參。將過期不會審之官員,照推諉例議處,將會審不依限審結之官員,照承審遲延定例議處。將各扎薩克等內交涉案件,仍照舊會審。凡應擬斬、絞監候蒙古人犯,若係科爾沁十旗、喀喇沁三旗、土默特兩旗、扎魯特兩旗、敖漢吹木丕兒旗下、奈曼阿咱拉旗下、喀爾喀貝勒喝爾桑旗下之人,令解送駐劄八溝蒙古、民人理事同知衙門收監。若係巴林兩旗、翁牛特兩旗、烏珠穆秦兩旗、阿霸垓兩旗、蘇尼特兩旗、蒿齊特兩旗、阿霸哈納爾兩旗、阿祿科爾沁貝勒達克丹旗下、克西克騰扎薩克台吉齊巴克扎布旗下,并喀爾喀圖謝圖汗部落十九旗、喀爾喀車臣汗部落二十一旗、厄魯特額駙色布騰旺布旗下、貝子三都布旗下之人,令解送駐劄多倫諾爾蒙古、民人理事同知衙門收監。若係鄂爾多斯七旗、歸化城土默特兩旗、吳喇特三旗、厄魯特貝勒羅卜藏多爾濟旗下、喀爾喀貝勒拉旺多爾濟旗下、毛明安扎薩克台吉齊旺錫拉布旗下、四子王阿喇布坦多爾濟旗下、喀爾喀王額駙策凌部落二十旗、喀爾喀扎薩克圖汗部落十五旗下之人,令解送駐劄歸化城蒙古、民人理事同知衙門收監。
nigen jüil, aliba qulaγayiči-yi baribasu, qulaγayiči-yin jasaγ-un qusiγun-dur kürgejü qadaγalaγuluγtun, mongγol-ud kerber mügdün-ü jerge-yin γajar jiči köke qotan-u jerge-yin γajar-a yal-a qaldabasu čöm yal-a qaldaγsan γajar-a qadaγalaγulju qariy-a-tu jasaγ-ud-un qusiγun-ača neyilejü sigükü tayijinar-i abun neyilejü sigügtün. tngri-yin tedkügsen-ü qorin tabuduγar on, san-si-yin bayičaγan sigügči tüsimel solin-u ayiladqaju torγaγsan anu. köke qotan-u olan düngjü tüsimel düngfan tüsimel-ün küliyejü sidkegči mongγol ba mongγol-un-luγ-a qarilčan qolbaγdaγsan kümün-u amin, qulaγai qudal-un jerge-yin kereg-i qariy-a-tu düngji tüsimel, düngfan tüsimel-ün γajar-ača yasun-u sirγ-a-yi üjejü sigüged neyiteber medegülüged qoladakin-i amur bolγaγči qotan-u jangjun-dur ergüjü oyir-a-yi inu üjejü tümed-ün jalan-u janggi-yin jerge-yin tüsimed-ün-lüge neyilejü sigüged quγučaγ-a quγučaju jangjun-u γajar-ača jurγan-dur yabuγulju ayiladqaγad baraγtun. mongγol ba irgen-ü-lüge qarilčan qolbaγdaγsan kümün-ü amin, qulaγai qudal-un jerge-yin kereg-i inu mön qariy-a-tu jangjun-dur ergüjü oyir-a-yi inu üjejü tümed-ün jalan-u janggi-yin jerge-yin tüsimed-ün-lüge neyilejü sigüged quγučaγ-a quγučaju čaγdan jasaγči sayid-un γаjаr-аčа jöbsiyeldüjü yabuγuluγad ayiladqaju baraγtun. olan jasaγ-ud-un qusiγun-ača neyiiejü sigükü tüsimel abur-a odqu-yi egüride bayilγaγtun kereg daγusaγaγsan-u qoyin-a sigüjü yal-a toγtaγaγsan yabudal-i küi-sui, tuuli-yin tüsimel-ün yamun ača qariy-a-tu jasaγ-ud-tur medetügei kemen bičig yabuγuluγtun, irgen ba irgen-ü-lüge qarilčan qolbaγdaγsan kereg jüyil-i mön-kü qaγučin yosuγar sidkegtün. tngri-yin tedkügsen-ü qorin tabuduγar on, sigükü yabudal yamun, γadaγadu mongγol-un törü-yi jasaqu yabudal-un yamun-u-luγ-a neyilejü san-si-yin čaγdan jasaγči sayid obi-yin ayiladqaγsan-i dakin kelelčeged ayiladqaju toγtaγaγsan anu, san-si muji-yin dayitüng pü-yin qariy-a-tu püng jeng-yin düngfan tüsimel-ün jakiruγsan irged-ün γajar inu čaqar-un siluγun sir-a, silaγun ulaγan-u qusiγun-u-luγ-a jaq-a neyilebei. šofing-fü-yin qariy-a-tu ning yuvan-u düngfan tüsrmel-ün jakiruγsan irged-ün γajar inu čaqar-un köbegetü ulaγan, köbegetü köke qusiγun-u luγ-a jaq-a neyilebei. ene dörben qusiγun-u mongγol-ud ba basa sönid dörben keüked-ün jerge-yin olan jasaγ-ud-un qusiγun-u-luγ-a jaq-a neyilebei. dörben qusiγun-u γajar orun-dur γaruγsan mongγol ba mongγol-un-luγ-a qarilčan qolbaγdaγsan kümün-ü amin, qulaγai qudal-un jerge-yin kereg-i mön-kü qaγučin qauli-yin yosuγar qariy-a-tu čaqar qusiγun-ača küliyejü sidkeged yabudal-un yamun-dur medegül-ün daγusγaqu-ača γadan-a, dörben qusiγun-u γajar-a γaruγsan mongγol ba irgen-ü- lüge qarilčan qolbaγdaγsan kümün-ü amin qulaγai qudal-un jerge-yin kereg jiči qoyar düngfan tüsimel-ün jakiruγsan jaq-a-yin dotur-a γaruγsan mongγol ba irgen-ü-lüge qarilčan qolbaγdaγsan kümün-ü amin, qulaγai qudal-un jerge-yin kereg-ün dotur-a čaqar qusiγun-u mongγol olan jasaγ-ud-un mongγol-i ülü bodun čöm kereg γaruγsan γajar orun-i boduju qariy-a-tu düngfan tüsimel-üd-ün γajar-ača čaqar dörben qusiγun-u tüsimel-ün-lüge neyilejü sigüjü toγtaγaγtun mön-kü qariy-a-tu jasaγ-ud-un qusiγun-ača neyiiejü sigükü tüsimel abur-a odqu-yi bayilγaγtun. kereg daγyusγaγsan-u qoyin-a sigüged yal-a toγtaγaγsan yabudal-i qariy-a-tu düngfan tüsimel-ün γajar-ača qariy-a-tu jasaγ-ud-tur medetügei kemen bičig yabuγuluγtun, čaqar olan qusiγun-u mongγol-ud köke qotan-u olan düngji tüsimel, düngfan tüsimel-ün qariy-a-tu jakiruγsan γajar-a odču tümed-ün mongγol-ud jiči irged-ün lüge qarilčan qolbaγdaγsan kümün-ü amin, qulaγai qudal-un jerge-yin kereg-i čaqar qusiγun-ača neyilejü sigükü, tüsimel γarγaqui-yi bayilγaγad oyir-a-yi inu üjejü köke qotan-u tümed-ün tüsimed-ün-lüge neyilejü sigüjü toγtaγaγtun. tngri-yin tedkügsen-ü qorin tabuduγar on. sigükü yabudal-un yamun-u jerge-yin yamun-аčа jilli-yin bügüde jakiruγči sayid fang güvan čweng-ün ayiladqaγsan-i dakin keleičejü ayiladqaγad toγtaγaγsan anu. jang kiyn keü düsigeü doluγan naγur-un jerge-yin γurban γajar-un düngjü tüsimel, čaqar qusiγun dur qarilčan qolbaγdaγsan kereg jüyil-i mön-kü qaγučin yosuγar olan čaqar qusiγun-u negükü γajar-un jurγan-u jarγuči-yin-luγ-a neyilejü quγučaγ-a quγučaju sigügülküi-eče γadan-a, ba γoo, da-či γoo qoyar düngji düngfan-u jasaγ-un-luγ-a qarilčan qolbaγdaγsan kereg-i ulaγan qada, γurban subarγ-a-dur saγulγaγsan jurγan-u jarγuči-yin jakiruγsan jasaγ qusiγu-yi boduju teden-dür tusiyaju oyir-a-yi inu üjejü qamtu neyilejü sigügülügtün, jasaγ-ača tüsimel γarγaju neyilejü sigügülküi-yi bayilγaγtun. doluγan naγur-un düngji tüsimel, qalq-a-yin ayimaγ-un-luγ-a qarilčan qolbaγdaγsan kereg jüyil-i čaqar köbegetü čaγan siluγun köke qoyar qosiγun-u negükü γajar-un yal-a-yi sigükü jurγan-u jarγuči-dur tusiyaju oyir-a-yi inu üjejü neyilejü sigügülügtün. olan jasaγ-ača tüsimel γarγajü neyilejü sigüküi-yi basakü bayilγaγtun. mön-kü olan düngji, düngfan tüsimel-dür tusiyaju mongγol-ud-un kümün-ü amin, qulaγai qudal-un kereg buil bögesü kereg-ün dotur-a yal-a-tu mongγol-un ner-e, obuγ ken-ü qariy-a-tu, ken-ü sumun-i yabudal-i doturqayilan bičijü qariy-a-tu jasaγ-ud-tur yabuγulju bariju kürgegülüged neyilejü sigügülügtün. kereg daγusγaγsan-u qoyin-a sigüjü yal-a toγtaγaγsan yabudal-i jurγan-u jarγuči-yin γajar-ača olan jasaγ-ud-tur medetügei kemen bičig yabuγuluγtun. sigüjü yal-a toγtaγaju medegülküi-dür qariy-a-tu düngji, düngfan-u tüsimed-ün ner-e jerge-yi kereglegül-ün, medegülküi bičigtür, jurγan-u jarγuči-yin qamtu neyilejü sigügsen kemekü üsüg-i todurqayilan γarγaju qauli dürim-dür neyilegülügtün. ba γoo, da-či-γoo jasaγ-un- luγ-а qarilčan qolbaγdaγsan kereg doluγan naγur, qalq-a-yin ayimaγ-un-luγ-a, qarilčan qolbaγdaγsan kereg-i jurγan-u tüsimed-ün-lüge neyilejü sigüküi-dür, neyilejü sigüküi edür-eče quγučaγ-a ekilegtün, edür önggerejü neyilejü ülü sigükü alγurlan odaγulqu-dur kürkü ba neyilejü sigüküi-dür quγučaγ-a-yin yosuγar sigüjü ese daγusγabasu, čöm qariy-a-tu bügüde jakiruγči sayid-tur tüsiyaju qoγučaγ-a udaγuluγsan önggeregsen yabudal-i kereg-ün qamtu-bar buruγusiyan ayiladqaγulju, edür önggereged neyilejü ülü sigükü tüsimel-iyen kereg jüyil-i siltaγlan tülkilegsen qauli-yin yosuγar yal-a kelelčegülügtün, neyilejü sigüküi-dür quγučaγ-a-yin yosuγar sigüjü ülü daγusγaqu tüsimel-iyen küliyejü sigüküi-dür alγurlan odaγuluγsan toγtaγaγsan qauli-yin yosuγar yal-a kelelčigülügtün. olan jasaγ-ud-un dotur-a qarilčan qolbaγdaγsan kereg jüyil-i eng-ün qaγučin yosuγar neyilejü sigügülügtün. aliba čabčiju alaqu, köbčidejü alaqu yal-a-dur torγaju gindan-dur qoriγad, namur-i küliyejü albasu jokiqu yalatu mongγol-ud, qorčin-u arban qusiγu, qaračin-u γurban qusiγu, tümed-ün qoyar qusiγu, jarγud-un qoyar qusiγu, auγan-u vang čoyimfil-ün qusiγu, nayiman-u vang ačlan-yin qusiγu, qalqa-yin beyile γalsang-un qusiγun-u kümün bolbasu ba-γоо-yin γajar-tur saγuγsan mongγol irgen-ü jarγu sigükü, düngji-yin yamun-dur kürgegüljü, gindan-dur qadγalaγuluγtun, baγarin-u qoyar qusiγu, ongniγad-un qoyar qusiγu, üjümüčin-ü qoyar qusiγu, abaγai-yin qoyar qusiγu, sönid-ün qoyar qusiγu, qaγučid-un qoyar qusiγu, abaγanar-un qoyar qusiγu, aru qorčin-u beyile daγdan-u qusiγu, kesigten-ü jasaγ-un tayiji čibenjab-un qusiγu, jiči qalq-a-yin tüsiy-e-tü qan-u ayimaγ-un arban yisün qusiγu, qalqa-a-yin sečen qan-u ayimaγ-un qorin nigen qusiγu, ögeled-ün efü sebden-vangbu-yin qusiγu, beyise samduu-un qusiγun-u kümün bolbasu doluγan naγur-tur saγuγsan mongγol irgen-ü jarγu sigükü düngji-yin yamun-dur kürgegüljü, gindan-dur qadγalaγuluγtun. ordus-un doluγan qusiγu, köke qotan-u tümed-ün qoyar qusiγu, ordus-un γurban qusiγu, ögeled-ün beyile lubčangdorji-yin qusiγu, qalq-a-yin beyile lavsangdorji-yin qusiγu, muumingγan-u jasaγ-un tayiji čivengsirab-un qusiγu, dörben keüked-ün vang rabdandorji-yin qusiγu, qalq-a-yin vang efü čiring-ün ayimaγ-un qorin qusiγu, qalq-a-yin jasaγtu qan-u ayimaγ-un arban tabun qusiγun-u kümün bolbasu, köke qotan-dur saγuγsan mongγol irgen-ü jarγu sigükü düngji-yin yamun-dur kürgegüljü, gindan-dur qadaγalaγuluγtun.

Article 151 - 徒罪以上人只解送該地方官員,暫令監禁 (üyiledkekü yal-a-ača degegsi yalatu kümün-i qariyatu γajar orun-u tüsimed-tür kürgejü tür gindan-dur qoriγulqu anu)

乾隆三十一年奏准增入

一、諸扎薩克等,將凡擬徒罪以上人犯,一面報院,一面即派官兵解赴應禁地方官,暫令監禁。

tngri-yin tedkügsen-ü γučin nigedüger on. jun-u terigün sar-a-dur ayiladqaγad nemjü oruγuluγsan anu

nigen jüil, olan jasaγ-ud-un aliba üyiledkekü yal-a-ača degegsi yal-a torγuγsan yalatu kümün-i, nigen degegür yabudal-un yamun-dur medegüljü nigen degegür darui tüsimel čirig γarγaju, qoriγulbasu jokiqu qariyatu γajar orun-u tüsimed-tür kürgejü tür gindan-dur qoriγuluγtun.

Article 152 - 自流所復逃者分別治罪 (čölegülügsen γajar-ača dakiju orγubasu ilγan, salγaju yalalaqu anu)

乾隆三十一年四月奏准增入

一、蒙古犯罪發遣山東河南者,復行脫逃:初次,枷號一個月,調發福建湖廣等省;二次,枷號兩個月,調發雲南貴州廣東廣西最遠極邊烟瘴等處;至三次,枷號三個月,仍舊發回原調發處。原發福建湖廣者,按照脫逃次數,止調發最遠極邊烟瘴處所。蒙古等免死減等充軍,自配所脫逃,拿獲時,審無爲匪者,亦一體加等調發,仍分別脫逃次數:初次,枷號兩個月,二次,枷號三個月,刺字。再,凡人犯已經正法,只伊妻子應流者,酌發南省駐防處所,給兵丁爲奴。

tngri-yin tedkügsen-ü γučin nigedüger on. jun-u terigün sar-a-dur ayiladqaγad nemejü oruγuluγsan anu.

nigen jüil, mongγolčuud yal-a qaldaju, šandung, qunan-dur čölegülügsen anu dakiju orγubasu, angqan udaγ-a nigen sar-a döngge emüsgejü fükiyan, kugüvang jerge-yin muji-dur negülgejü čölegül qoyaduγar udaγ-a qoyar sar-a döngge emüsgeju, jün-nan, küi-jeü, güvandüng, küvangsi jerge-yin masi qoladaki kijaγar-un maγu sürtei γajar-tur negülgejü čölegül γurban udaγ-a-dur kürbesü, γurban sar-a döngge emüsgeju, mön-kü ijaγur-un negülgejü čölegülügsen γajar-tur gedergü ilege, ijaγur taγan fükiyan kugüvang-dur čölegülügsen anu bolbasu orγuγsan udaγ-a-yi üjejü, masi qoladaki kijaγar-un maγu sürtei γajar-tur negülgejü čölegülküi-dür joγsu. mongγolčud alaqui-yi keltürigüljü, jerge baγuraγulju, čerig bolγan ilegeged jiγaγsan γajar-аčа orγuγad, bariju oluγsan-u qoyin-a sigüged maγu samaγun yabuγsan ügei bolbasu mön nigen adali nemejü negülgejü čölegül. basakü orγuγsan udaγ-a-yin toγ-a-yi ilγan, salγaju angqan udaγ-a qoyar sar-a, qoyaduγar udaγ-a γurban sar-a döngge emüsgeju bičig sibegtün. jiči aliba yalatu kümün-i čaγajin-iyar abačiγad, em-e köbegüd, tedüi čölegülbesü jokiqu anu bolbasu, jokis-i inu üjejü emüneki muji-yin sergeyilen saγuγsan γajar-tur čölegüljü čirig-ün arad-tur boγul bolγaγatun.

Article 153 - 疏脫斬犯 (alaqu yalatu kümün-i aldaqu anu)

一、凡將收管之斬犯疏脫者,收管之章京罰三九牲畜;驍騎校罰二九牲畜,革職;小領催鞭一百;披甲人鞭八十。若收管不至於斬之人犯疏脫者,章京罰二九牲畜;驍騎校罰一九牲畜;小領催鞭八十;披甲鞭五十。疏脫之犯經旁人拿獲,將所罰章京、領催牲畜給拿之人。如未經拿獲,所罰牲畜存公。
nigen jüil, aliba alaqu yalatu kümün-i qadaγalaju aldabasu qadaγalaγsan janggi-ača γurban yisün mal orulan kögegči-eče qoyar yisün mal torγaju abuγad jerge-yi inu ebdegtün. baγ-a kögegči-yi jaγun tasiγur, quyaγ-un kümün-i nayan tasiγur jančiγtun, alaqui-dur ülü kürkü yalatu kümün-i qadaγalaju aldabasu, janggi-ača qoyar yisün mal, orulan kögegči-eče nigen yisün mal abuγtun. baγ-a kögegči-yi nayan tasiγur, quyaγ-un kümün-i tabin tasiγur janči, aldaγuluγsan yalatu kümün-i köndelen kümün baribasu, janggi kiged, kögegči-eče abuγsan yal-a-yin mal-i bariγsan kümün-dür öggügtün. ese bariγdabasu, yal-a-yin mal-i jasaγ-tur abuγtun

Article 154 - 抄沒賊物賞給獲賊之人 (qulaγayiči-y n keyisgegsen yaγum-a-yi qulaγayiči bariγsan kumün-dür šangnaqu anu)

一、凡拿獲賊犯者,將所抄贓物並所罰牲畜分作二分,一分給付獲賊之人,一分給付事主。
nigen jüil, aliba kümün, qulaγayiči-yi olju baribasu qulaγayiči-yin keyisgegsen yaγum-a kiged. basa abuγsan yal-a-yin mal-i qoyar qubi qubiyaju. nigen qubi inu qulaγayiči-yi bariγsan kümün-dür, šangnaju ög, nigen qubi inu kereg-ün ejen-dür olγaγul.

Article 155 - 家奴額魯特回子逃走 (ger-ün boγul ögeled, qotung bosču orγuqu anu)

乾隆三十八年十一月,本院奏准定例

一、官兵等自軍營帶來之額魯特、回子內,另有關涉重情者,仍令聲明緣由具奏,恭候欽定,遵照辦理。如非關緊要,並無別情之逃犯,無論拿獲及自行投回:系初次,則枷號一個月,鞭一百,交原主嚴加管束;二次逃走,發福州廣州,給與旗下官兵爲奴。其在京居住之額魯特、回子王公,自原籍帶來之額魯特、回子家奴,如有逃走者,仍照八旗逃奴例,計其逃走次數、年月,分別辦理。

tngri-yin tedkügsen-ü γučin naimaduγar on, ebül-ün dumdadu sar-a-dur bidun-u yabudal-un yamun-ača ayiladqaju toγtaγaγsan qauli

nigen jüil, tüsimel, čirig ba čirig-ün qoriyan-ača abču iregsen ögeled, qotung-un dotur-a kerber orγuju öber-e qolbaγdaγsan kündü učir bui bögesü, mön-kü yosuγar učir-i γarγan ayiladqaju jarliγ-iyar toγtaγaqui-yi daγaqu sidke, kerber oγtu jaliy-a ügei öber-e učir ügei bosqul bolbasu bariγdaγsan ba öber-iyen gedergü iregsen-i ülü bodun. angqan udaγ-a bolbasu nigen sar-a-yin döngge emusgejü, jaγun tasiγur-iyar jančiju tegün-ü uγ ijaγur-un ejen-dur tusiyan ögčü činγalan jakirγ-a. qoyar udaγ-a orγubasu darui bo-jeü. güvangjü-dür čölegüljü qusiγun-u tüsimel, čirig-tür boγul bolγaju ög, neyislel qotan-dur saγuγsan ögeled, qotung, vang, güng-üd-ün angqan abču iregsen ger-ün boγul ögeled qotung-ud bosču orγuγsan kereg bui bögesü, mön-kü yosuγar naiman qusiγun-u ger-ün bosqul-un qauli yosuγar bosču orγuγsan udaγ-a, jil saran-i boduju, ilγan salγaju sidkeged daγusγ-a.

Article 156 - 發遣為奴之犯逃竄蒙古地方,無論知情不知情容留者分別治罪 (čölejü boγul bolγaqu yalatu kümün mongγol γajar-tur orγuju oduγčid učir-i medekü ba ülü medekü qalγaju aγuγuluγsan-i ilγan, salγaju yal-a torγaqu anu)

乾隆四十九年九月十一日,刑部會同本院奏准定例

一、嗣後,凡發遣爲奴之犯逃至蒙古地方,如有知情容留藏匿者,杖一百,徒三年。官員,革職,照例治罪。其不知情冒昧容留者,杖八十。已未管旗之王、貝勒、貝子、公、台吉、塔布囊等,如有知情容留發遣爲奴人犯者,罰俸一年;無俸者,各罰二九牲畜。其不知情冒昧容留者,已未管旗之王、貝勒、貝子、公罰俸六個月;副台吉、塔布囊,各罰一九牲畜。其失察之該盟長,罰俸三個月。

tngri-yin tedkügsen-ü döčin yisüdüger on, namur-un segül sar-a-yin arban nigen-e, sigükü yabudal-un yamun-ača man-u yabudal-un yamun luγ-a qamtu neyilejü ayiladqaju toγtaγaγsan qauli.

nigen jüil, egüeče uruγsi aliba čölejü boγul bolγaγsan yalatu arad mongγol γajar-tur orγuju kürügsen-ü qoyin-a učir-i meden qalγaju aγuγulju daruju niγuγčid-i jaγun čibčirγ-a jančiγad, γurban jil üyiledkekü yal-a torγaγtun. tüsimel bolbasu tusiyal-ača bayilγaγad qauli yosuγar yalalaγtun. učir-i ülü medekü omtuγayilan bitegülig-iyer qalγaju aγuγuluγsan-i nayan čibčirγ-a jančiγtun. jasaγ ba jasaγ ügei vang, beyile, beyise, güng tayiji. tabunang-ud kerbe učir-i medeged čölejü boγul bolγaγsan yalatu kümün-i qalγaju aγuγuluγsad bui bolbasu, nigen jil-ün fünglü tasuluγtun, fünglü ügei ten-i qusiγaγad yisün-ü mal γarγuu abuγtun. učir-i ülü medekü omtuγayilan bitegülig-iyer qalγaju aγaγuluγsad-i jasaγ ba jasaγ ügei vang, beyile, beyise, güng-i jirγuγan sar-a-yin fünglü tasuluγtun. tusalaγči tayiji. tabunang-i nijeged yisün-ü mal γarγuu abuγtun, bayičaγaqui-yi aldaγsan qariyatu čiγulγan-u daruγ-a-yi γurban sar-a-yin fünglü tasuluγtun.

[view entire text

Table of content

Meta-information

目錄

I - guanxian 官銜

II - hukou chayao 戶口差徭

III - chaogong 朝貢

IV - huimeng xingjun 會盟行軍

V - bianjing kashao 邊境卡哨

VI - daozei 盜賊

VII - renming 人命

VIII - shougao 首告

IX - buwang 捕亡

X - zafan 雜犯

XI - lama li 喇嘛例

XII - duanyu 斷獄

Index

personname

geoname