Mongolian Code 1789

Chapter 2 - hukou chayao 戶口差徭 (erüke jarulγ-a) (Households and Corvées)

Article 25 - 外藩蒙古三年一次比丁 (γadaγadu mongγol-un eres-i γurban jil nigente kemjiyeleküi anu)

一、外藩蒙古三年一次比丁。若隱瞞人丁,將所瞞之丁入於丁冊,計其所瞞丁數:每十丁將管旗之王、貝勒、貝子、公、扎薩克台吉、塔布囊,罰俸三箇月。比丁稽察不慎,致瞞人丁,將該旗協理台吉、管旗章京、副章京,罰三九牲畜,該參、佐領罰二九牲畜,驍騎校,罰一九牲畜,俱給出首之人;將小領催、十家長各鞭八十。再,王、台吉之屬下人,將本王、台吉并王、台吉之子弟所瞞該管之丁首出;及家人,將家主并家主之子弟所瞞之丁首出者,將首者連父、兄、子、弟、家奴一併聽赴願往之處。若首出他人所瞞之丁,則不令首者出其主家。若所首虛妄,鞭一百,罰三九牲畜。
nigen jüil, γadaγadu mongγol eres-i γurbaduγar jil deger-e nigente kemjiyelemüi er-e kemjiyeleküi-dür er-e darubasu daruγsan eres-i er-e kemjiyelekü dangsan-dur oruγul, daruγsan ег-e-yin toγan-i toγalaju, arban er-e dutum qusiγu-yi jakiruγči vang, beyise, beyile, güng, jasaγ -un tayiji, tabunang-ud-i γurbaγad sar-a-yin fünglü tasul, er-e kemjiyeleküi-dür kinaju ese bayičaγaγsan, osuldan er-e daruγsan qusiγun-u tusalaγči tayiji, qusiγu-yi jakiruγči janggi, meyiren-ü janggi-yi γurbaγad yisü, qariyatu jalan-u janggi sumun-u janggi-yi qusiyaγad yisü.orulan kögegči-yi nijeged yisü-ber torγaγad, yal-a-yin mal-i čöm gereči-dür ög, baγ-a kögegči, arban ger-ün daruγ-a-yi nayaγad tasiγurda, basa vang, tayiji nar-un dooraki kümün öber-ün vang tayiji nar ba deki vang, tayiji nar-un köbegüd, degüner-ün daruγsan qariyatu jakiruγči er-e-yi gerečilekü kiged, ger-ün kümün, öber-ün ejen ba deki öber-ün ejen-ü köbegüd degüner-ün daruγsan er-e-yi gerečilekü bolbasu gereči-yin törügsen ečige, törügsen aq-a, degüü kiged teden-ü köbegüd, ger-ün boγul nuγud-i gereči-lüge selte qamtu-bar duratai γajar-tur inu ilege. kerbe busu kümün-ü daruγsan er-e-yi gerečilebesü gereči-yi öber-ün ejen-eče ülü γarγaqu bul gerečilegsen anu qudal bolbasu jaγun tasiγur jančiju γurban yisün mal torγaju abuγtun.

Article 26 - 歸化城蒙古三年一次比丁 (köke qota-yin mongγol eres-i γurban jil nigente kemjiyeleküi anu)

一、歸化城兩旗士默特蒙古三年一次比丁。比丁時,如有隱瞞,將該都統、副都統,罰五九牲畜,參領,罰三九牲畜,佐領革職,罰二九牲畜;驍騎校革職,罰一九牲畜,給付首者。官員內,若有由京補放者,送兵部議處。出首之人、隱瞞之丁,仍留於原佐領。若所瞞之丁係蒙古家人,賞給兩旗公事效力官員為奴。
nigen jüil, köke qota-yin qoyar qusiγun-u tümed-ün mongγol eres-i γurban jil nigente kemjiyelemüi. er-e kemjiyeleküi-dür darubasu qariyatu qusiγu-yi jakiruγči sayid, meyiren-ü janggi-ača yal-a tabuγad yisün, qariy-a-tu jalan-u janggi-аčа yal-a γurbaγad yisün, sumun-u janggi-yi sumun janggi-аčа bayilγaγad qoyar yisün, orulan kögegči-yi orulan kögegči-eče inu bayilγaγad nijeged yisü-ber torγaγad yal-a-yin mal-i gereči-dür ög. tüsimed-ün dotur-a kerbe king qotan-ača talblju ilegegsed bui bögesü čirig-ün yabudal-un yamun-dur kürgejü kelelčegül. gereči-yin bey-e daruγsan sumun-u er-e-yi ijaγar-un sumun-dur inu aγuγul. daruγsan er-e boγul mongγol bolbasu qoyar qusiγun-u dotur-a alban-u kereg-tür jidkügsen tüsimed-tür boγul bolγun šangnaγtun.

Article 27 - 三丁披一副甲 (γurban er-e-dür nigen quyaγ emüsgeküi anu)

一、三丁披甲一副。凡遇出兵,遣二留一。
nigen jüil, γurban еr-e-dür nigen quyaγ emüsge, aliba eteged-tür čirig mordaqu bolbasu qoyar-i inu γаrγа. nigen-i inu saγulγ-a.

Article 28 - 一百五十丁作一佐領 (nigen jaγun tabin er-e-yi nigen sumun bolγaqu anu)

一、每一百五十丁,作一佐領。六個佐領,放一參領。
nigen jüil, nigen jaγun tabin er-e-yi nigen sumun bolγaγad jirγuγan sumun-dur nigen jalan-u janggi talbimu.

Article 29 - 十家放一長 (arban ger-tür nigen daruγ-a talbiqui anu)

一、十家,放一長。如有不放者,將扎薩克王、貝勒、貝子、公、台吉、塔布囊,罰俸三個月。
nigen jüil, arban ger-tür nigen daruγ-a talbi ülü talbiqu bolbasu, jasaγ -un vang, beyile, beyise, güng tayiji, tabunang-i γurbaγad sar-a-yin fünglü tasul.

Article 30 - 十家之人行竊,十家長罰馬一匹 (arban ger-ün kümün qolaγubasu, arban ger-ün daruγ-a ača nigen mori abqui anu)

一、十家之人行竊,將十家長罰馬一匹。若十家長將賊舉出,照出首之例收領。若十家之牲畜被竊,十家長領取罰馬一匹。
nigen jüil, arban ger-ün kümün qolaγubasu, arban ger-ün daruγ-a-аčа nigen mori ab. qulaγayiči-yi arban ger-ün daruγ-a γarγabasu gereči-yin yosuγar ab arban ger-ün kümün-ü mal-i qolaγuγdaju yal-a abubasu arban ger-ün daruγ-a tere yal-а аčа nigen mori ab.

Article 31 - 禁止私當喇嘛班第 (joriγ-iyar blam-a, bandi bolγaqui-yi čaγajilaqui anu)

一、凡喇嘛等,若將家奴及他人送來之人收為班第,并將無籍喇嘛班第隱匿存留者,將該管之大喇嘛革退管轄之職,罰三九牲畜;格隆班第等,罰三九牲畜。內地人,若將家人作為班第,送與喇嘛,留於家內,并將無籍私行之喇嘛班第隱留者,自該都統以下、小領催以上,將隱匿之人與首者一併交部,質審明白,從重治罪。再,外藩蒙古地方,除檔內所載之喇嘛外,將私自混行之喇嘛、班第盡行驅逐。若隱留不逐,并將屬下、家奴私為班第,倘被旁人及屬下、家奴首出者,係王、貝勒、貝子、公、扎薩克台吉等,各罰俸一年;若係無俸之台吉,罰馬五十匹;官,則革職;平人,鞭一百;該管王、貝勒、貝子、公、台吉,罰俸九個月;管旗章京、副章京、參領,罰一九牲畜;佐領、驍騎校,罰二九牲畜;小領催、十家長,鞭一百。將所罰之畜作為三分,一分給付首者。若係屬下、家奴首出,令出其主家,將私為班第之人、私住之喇嘛班第,俱革退,發回本旗本主。游牧之察哈爾八旗、素魯克人等,亦照此按等治罪。
nigen jüil, aliba blam-a nar öber öber-ün ger-ün boγul ba busu kümün-ü kürgejü iregsen kümün-i küliyejü abuγad bandi bolγaqu ba basa dangsan ügei blam-a bandi-yi daruju aγuγulbasu jakirqu terigün blam-a-yi jakirqu tusiyal-ača inu bayilγaγad γurban yisün mal, gelüng, bandi nar-ača γurbaγad yisün mal torγaju abuγtun. dotuγadu kümün ger-ün kümün-i bandi bolγan blam-a-dur kürgekü ba ger-tür aγuγulqu kiged, dangsan-dur ügei joriγ-iyar yabuqu blam-a bandi-yi daruju aγuγulbasu, qariyatu qusiγu-yi jakiruγči sayid-ača doruγsi, baγ-a kögegči-eče degegsi, daruγsan kümün, gereči-yi qamtu-bar qariyatu yabudal-un yamun-dur tusiyan ögčü todurqayilan sigüged kündüde yalal-a. basa γadaγadu mongγol γajar-tur aγči dangsan-dur bičigsen blam-a nar-ača anggida joriγ-iyar demei yabuqu blam-a, bandi nar-i čöm kögegtün, kerber kögel ügei daruju aγuγulqu ba basa öber öber-ün albatu ger-ün boγul joriγ-iyar bandi bolγabasu köndülen kümün qariyatu albatu, ger-ün boγul gerečilebesü vang, beyile, beyise, güng, jasaγ-un tayijinar bolbasu nijeged jil fünglü tasul. fünglü ügei tayijinar bolbasu tabiγad mori ab. tüsimed bolbasu čöm tüsimel-i inu ebde. qaraču kümün bolbasu jaγun tasiγur janči, qariyatu jakiruγči vang, beyile, beyise, güng, tayijinar-i yisüged sar-a-yin fünglü tasul. qusiγu-yi jakiruγči janggi. meyiren-ü janggi, jalan-u janggi-yi nijeged yisün, sumun-u janggi, orulan kögegči-yi qusiyaγad yisü-ber torγaju mal abuγtun. baγ-a kögegči, arban ger-ün daruγ-a-yi jaγuγad tasiγurda. abuγsan yal-a-yin mal-i γurban qubi talbiju, nigen qubi-yi gereči-dür ög. albatu ba ger-ün köbüd, gerečilebesü öber-ün ejen-eče inu γаrγ-а. joriγ-iyar bandi bolγaγsan kümün joriγ-iyar saγuγsan blam-a, bandi-yi čöm sakil-i inu ebdejü ijaγur-un qusiγu, ijaγur-un ejen-dür gedergü ög. aru γajar daki čaqar-un naiman qusiγu, sürüg-ün arad-i mön ene yosuγar jerge-yi inu üjejü yalal-a.

Article 32 - 披甲壯丁不許私為烏巴什 (quyaγ emüsgegsen kümün, alban-u er-e-yi joriγ-iyar ubasi ülü bolγaqui anu)

一、凡披甲壯丁,不得私為烏巴什。年老、殘疾、丁冊裁名之人,有願為烏巴什者,聽之。若披甲壯丁私為烏巴什,照私為喇嘛班第之例治罪。
nigen jüil, aliba quyaγ emüsgegsen kümün alban-u er-e-yi joriγ-iyar ubasi bolγaju ülü bolumui. nasun ötelügsen ba bey-e emgegtei boluγsan er-e-yin dangsan-dur ner-e-yi inu qasuγsan kümün-ü dotur-a-ača duratai-a ubasi bolsuγai kemebesü ubasi boltuγai. kerbe quyaγ emüsgegsen kümün alban-u er-e-yi joriγ-iyar ubasi bolγabasu joriγ-iyar blam-a bandi bolγaqu qauli yosuγar yalal-a.

Article 33 - 禁止私為齊巴汗察 (joriγ-iyar čibaγanča bolγaqui-yi čaγajilaqui anu)

一、凡內外婦人,不許為齊巴汗察。若為齊巴汗察,照私為喇嘛班第之例。
nigen jüil, aliba dotuγadu, γadaγadu ekener-i čibaγanča ülü bolγamui. joriγ-iyar čibaγanča bolγaqu bolbasu joriγ-iyar blam-a bandi bolγaqu qauli yosuγar yalal-a.

Article 34 - 離別年久之族人,不准歸宗 (salju jil udaγsan törül-ün arad-i ülü neyilegülküi anu)

一、凡係離散就食、他往買賣,年久遠族兄弟,告求歸宗者,概不准行。若由久住之旗分逃往別旗者,逐回。若匿不發回,照隱匿逃人例治罪,將逃人鞭一百,仍發回原住旗分。
nigen jüil, aliba sarnin qaγačaγsan čaγačilar-a oduγsan, qudalduju ögčü qudalduju abuγsan, jil udaγsan qol-a törül-ün aq-a nar degüner-i nigen γajar-tur neyilegülkü ajiyamu kemen γuyuγsan yabudal-i neyiteber ülü yabuγulqu bolγ-a. kerber jil udatala saγuγsan qusiγun ečegen öber-e qusiγun-dur orγuju odbasu qoyisi kögejü ilegetügei. kögejü ilegekü ügei daruqu bolbasu bosqaγul-i daruγsan qauli yosuγar yalal-a. orγuγsan kümün-i jaγun tasiγurdaju mön-kü ijaγur-un saγuγsan qusiγun-dur qoyisi ilege

Article 35 - 乏嗣人抱養他人之子 (ür-e ügei kümün, busu kümün-ü köbegün-i abču tej i geküi anu)

一、凡乏嗣抱養他人之子,禀明該旗王、貝勒、管旗章京等登記部院檔案,准養為子,令入伊旗佐領下丁冊。若不禀明該旗王、貝勒、管旗章京等,私自抱養者,將所養之子撤交本人,免罪完結。
nigen jüil, aliba kümün ür-e ügei busu kümün-ü köbegün-i abču tejigebesü qariyatu qusiγun-u vang, noyad, qusiγu-yi jakiruγči janggi nar-tur ögülejü yabudal-un yamun-u dangsan-dur temdeglejü, köbegün bolγan tejigelgejü teden-ü qusiγun-u sumun-u er-e-yin dangsan-dur oruγul. kerbe qariyatu qusiγun-u vang, noyad qusiγu-yi jakiruγči jangginar-tur ögülel ügei joriγ-iyar abču tejigebesü tejigegsen köbegün-i tataju abuγad ijaγur-un kümün-dür tusiyan ögčü yal-a ügei-ber daγusγ-a.

Article 36 - 承受絕嗣人畜產 (ür-e tasuraγsan kümün-ü ger, baraγ-a, mal, öb-i öblegülküi anu)

一、外藩蒙古身歿無嗣,若在日將族兄弟之子,具呈禀明本扎薩克王、貝勒、貝子、公等,養為己子者,准其承受家產。若拾取抱養遺棄之子,及異姓、家奴之子,不准承受家產。若在日無抱養為嗣之子,其家產族間承受。若族中兄弟無子,在日禀明王、貝勒等,抱養異姓子為嗣者,亦承受家產。若歿後,有同姓人而其妻抱養異姓之子者,不准。若養侍妾所生之子為子,則生子之婦不得嫁夫售賣。倘若嫁夫售賣,則不准養之為子。若無近族而亦無所養異姓之子,將家產給該管王、貝勒、貝子、公、台吉等。
nigen jüil, γadaγadu mongγol-un kümün bey-e inu önggeregsen-ü qoyin-а ür-e ügei bolbasu amidu čaγ-taγan törül-ün aq-a degüner-ün köbegüd-еčе batulaju öber öber-ün jasaγ-un vang, beyile, beyise, güng-üd-tür todurqay-a ögüleged köbegün bolγan tejigegsen anu bolbasu ger, mal, öb-i inu öbletügei, kerber kösürei olburi tejigegsen köbegün ba öber-e obuγtu köbegün ba ger-ün boγul-un köbegün bolbasu öb-i inu ülü öblegülkü bolγ-a. amidu čаγ-taγan ür-e bolγaju tejigegsen köbegün ügei bolbasu öb-i inu törül inu öbletügei. nige törül-ün aq-a, degüner-ün köbegüd ügei boluγad amidu čaγ-taγan vang, noyad terigüten-dür todurqay-a ögüleged öber-e obuγtu kümün-ü köbegüd-i ür-e bolγan tejigegsen anu bolbasu mön-kü öb-i inu öbletügei. bey-e inu önggeregsen-ü qoyin-a törül kümün bui bögetel-e kerber inu öber-e obuγ-tu köbegün-i abču tejigebesü ülü toγačamui. sula em-e-еčе törügsen köbegün-i köbegün bolγan tejigebesü köbegün törügsen sula em-e-yi ег-e-dür ögkü ba qudalduju ülü bolumui kerber er-e-dür ögkü ba qudalduqu bolbasu tegüeče törügsen-i köbegün bolγan tejigejü ülü bolumui. oyir-a törül ügei böged tejigegsen öber-e obuγtu köbegün basaču ügei bolbasu öb inu qariyatu jakiruγči vang, beyile, beyise, güng, tayijinar-tur ög.

Article 37 - 蒙古結親行聘給畜 (mongγolčud quda bolulčaqui-dur boγtalaqu mal ögküi anu)

一、兩姓給親,俱係平人,其聘禮牲畜,給馬二匹、牛二隻、羊二十隻。若違例多給,將額外牲畜照例存公;減者,無罪。婿故,將所給之畜取回。女故,取回一半。若父母願給而婿憎嫌不娶,所給牲畜不准取回。所聘之女年至二十而不娶,其父母另有願聘之處,聽之。
nigen jüil, qoyar qaraču kümün quda bolulčabasu boγtalaqu mal qoyar mori, qoyar üker, qorin qoni ab. ene čaγaja-ača dabaju ilegüü ögbesü ilegüü mal-i jasaγ-tur ab. dutaγu bolbasu yal-a ügei. kürgen ükübesü öggügsen mal-i gedergü ab. ükin ükübesü qaγaslaju ab. ečige, eke inu ögsügei kemeküi-dür kürgen ayuju ülü abqu bolbasu öggügsen mal-i qoyisi ülü abumu, quda boluγsan ükin-i ülü abqu boluγad ükin qorin nasun-dur kürbesü, ečige, eke-yin ali duratu γajar-a ög.

Article 38 - 休妻 (em-e gegeküi anu)

一、凡人休所娶之妻,其夫妻和睦時用完之物,不准賠還。將婦人帶來現存之物,全行給回。
nigen jüil, aliba kümün abuγsan gergei-ben gegebesü er-e, em-e-yin sayin aqui čaγ-tur kereglejü baraγsan yaγum-a-yi ülü tölügülümüi. edüge büküi em-e-yin inji daγaγulun abču oduγsan yaγum-a-yi čöm em-e-dür gedergü öggümü.

Article 39 - 王等娶王等議定之婦 (vang-ud-un süi-yi busu vang-ud abqui anu)

一、已、未管旗王、貝勒、貝子、公、台吉、塔布囊等議定之婦,若王、貝勒、貝子、公、台吉、塔布囊乘間娶之,娶者、嫁者係王,則罰十戶;貝勒、貝子、公,罰七戶;台吉、塔布囊,罰五戶,俱令原聘之人挑取。其議定之婦,離異其夫,給與本人。
nigen jüil, jasaγ ba jasaγ busu vang, beyile, beyise, güng, tayiji, tabunang-ud-un süi-yi vang, beyile, beyise, güng, tayiji, tabunang-ud jabsar-tur oruju abubasu öggügsen, abuγsan qoyar eteged-ün vang-ud bolbasu arban erüke, beyile, beyise, güng-üd bolbasu doluγan erüke, tayiji, tabunang-ud bolbasu tabun erüke-yi ijaγur-un süyilegsen kümün songγuju abuγad, süyilegsen ükin-i ег-е-еčе inu qaγačaγulju ijaγur-un kümün-dür öggümü.

Article 40 - 娶他人議定之婦 (busu kümün-ü süi-yi abqui anu)

一、平人將平人議定之婦乘間娶之,娶者、嫁者俱係有頂帶之人,各罰三九牲畜;平人,各罰一九牲畜。將所取之婦離異,給與本人。
nigen jüil, qaraču kümün, qaraču kümün-ü süi-yi jabsar-tur oruju abubasu, abuγsan, öggügsen qoyar eteged jingse-dü arad bolbasu γurbaγad yisün, qaraču kümün bolbasu nijeged yisün abumu. abuγsan em-e-yi qaγačaγulqu ijaγur-un kümün-dür öggümü.

Article 41 - 扎薩克貝勒等駐宿處食羊 (jasaγ -un noyad qonuγ-tur qoni ideküi anu)

一、扎薩克貝勒、貝子、公駐宿處,食羊。若食牛,罰五畜。不給廩給,罰牛。若無扎薩克貝勒、貝子、公食宿廩給,罰馬。
nigen jüil, jasaγ-un beyile, beyise, güng-üd qonuγ-tur sigüsü qoni idetügei. üker idebesü yal-a inu tabun mal, sigüsü ülü ögkü bolbasu üker ab. jasaγ busu beyile, beyise, güng-üd sigüsü idebesü mori ab.

Article 42 - 有龍牌之使者騎烏拉食廩給 (temdeg bičig-tü elči ulaγ-a unuju, sigüsü ideküi anu)

一、有龍牌之使者,騎烏拉,駐宿處,食廩給。不給廩給,罰牛;不給烏拉,罰三九牲畜。若令牧羣徙避者,罰一九牲畜。其無龍牌之使者,若騎烏拉、食廩給,拿縛送院。貝勒等,將扎薩克貝勒因公所差之人毆打者,罰三九牲畜。若平人毆打,罰一九牲畜。
nigen jüil, temdeg bičig-tü elči ulaγ-a unuju, qonuγ-tur sigüsü ide. sigüsü ese idegülbesü üker ab. ulaγ-a ese ögbesü γurban yisün, adaγun-i buruγulabasu nigen yisün, temdeg bičig ügei elči ulaγ-a unun, sigüsü idebesü bariγad külijü yabudal-un yamun-dur kürgejü ir-e. jasaγ -un noyad-un kereg-tür jaruγsan kümün-i noyad jančibasu γurban yisün, qaraču kümün jančibasu nigen yisün abumu.

Article 43 - 征取屬下人差使 (dooraki arad-ača alba abqu ba, jaruqui anu)

一、凡蒙古王、台吉等,每年向伊屬下人征收差使:有五牛以上之人,取羊一隻;有二十隻羊之人,取羊一隻;有四十隻羊之人,取羊二隻。雖多,不准增取。有兩牛之人,取米六釜;有一牛者,取米三釜。其進貢、會盟、移營、嫁娶等事,百家以上者,於十家內,取馬一匹、牛車一輛;有三隻乳牛以上者,取奶子一肚;有五隻乳牛以上者,取奶子酒一瓶;有百隻羊以上者,增取氊子一條。若混行多征差使者,治罪。
nigen jüil, aliba mongγol-un vang, tayijinar jil büri öber-ün dooraki arad-ača alba abqu ba jaruqui-dur tabun üker-tü-eče degegsi kümün-eče nigen qoni abtuγai. qorin qoni-tu kümün-eče nigen qoni abtuγal döčin qoni-tu kümün-eče qoyar qoni abtuγai. kedüi ilegüü či bolba nemejü ülü abquγulumui qoyar üker-tü kümün-еčе jirγuγan toγuγ-a amu abtuγai. nigen üker-tü kümün-eče γurban toγuγ-a amu abtuγai. alba barir-a irekü čiγulγan čiγulqu, nutuγlan negükü, ükin ögkü, beri baγulγaqu jerge-yin kereg-tür jaγun ger-eče degegsi arban ger-ün doturača nigen mori, nigen üker-ün terge abtuγai. γurban üniy-e-tü-eče degegsi kümün-eče nigen güjiy-e sün abtuγai. tabun üniy-e-tü-eče degegsi kümün-eče nigen longqu araja abtuγai. jaγun qoni-tu-аčа degegsi kümün-eče nemejü nigen isegei abtuγai. demei jaruqu ilegüü alba abuγčid bolbasu yalal-a.

Article 44 - 王等嫁女媵送 (vang-ud-un keüked-dür inji daγaγulqu anu)

一、外藩親王之女,照內地親王格格媵送之例,不算乳父母,侍女八人,閑散五戶;外藩郡王之女,照內地郡王格格媵送之例,不算乳父母,侍女七人,閑散四戶;外藩貝勒之女,照內地貝勒格格媵送之例,不算乳父母,侍女六人,閑散三戶;外藩貝子之女,照內地貝子格格媵送之例,不算乳父母,侍女五人,閑散三戶。外藩鎮國公之女,照內地鎮國公格格媵送之例,不算乳父母,侍女四人,閑散二戶;外藩輔國公之女,照內地輔國公格格媵送之例,不算乳父母,侍女三人,閑散二戶媵送。再,外藩頭等台吉、塔布囊以下,四等台吉、塔布囊以上之女,照內地護國將軍、輔國將軍之女例,屬下人不過一對,家人不過三對媵送。再,台吉、塔布囊等嫁女,既俱受聘,不可不比照內地護國將軍、輔國將軍媵送侍女,令額外跟隨侍女二人。再,親王以下,台吉、塔布囊以上,遣其乳父母跟隨與否,送嫁之人不及此數者,聽其父母之便。
nigen jüil, γadaγadu čin vang-un abaqai-tur, dotuγadu čin vang-un abaqai, gege-dür inji daγaγulqui yosuγar kökeltü ečige, eke-eče inu γadan-a, daγalta ükid naima, sula erüke tabun, γadaγadu kiyün vang-un abaqai-dur dotuγadu kiyün vang-un abaqai, gege-dür inji daγaγulqui yosuγar kökeltü ečige, eke-eče inu γadan-a, daγalta ükid doluγan, sula erüke dörben γadaγadu beyile-yin abaqai-tur dotuγadu beyile-yin abaqai, gege-dür inji daγaγulqu yosuγar kökeltü ečige, eke-eče inu γadan-a, daγaqu ükid jirγuγan sula erüke γurban, γadaγadu beyise-yin abaqai-dur dotuγadu beyise-yin abaqai, gege-dür inji daγaγulqu yosuγar kökeltü ečige, eke-eče inu γadan-a daγalta üked tabun, sula erüke qoyar, γadaγadu ulus-un tüsiy-e güng-ün abaqai-dur dotuγadu ulus-un tüsiy-e güng-ün abaqai, gege-dür inji daγaγulqu yosuγar kökeltü ečige, eke-eče inu γadan-a daγalta ükid dörben, sula erüke qoyar, γadaγadu ulus-tur

Article 45 - 蒙古等遇灾年互相賑濟 (mongγolčud jil-ün jud-tur daγariγdabasu qarilčan tügegelčen aburalčaqu anu)

一、外藩蒙古等倘遇灾年,該扎薩克并旗內富戶、喇嘛等,令其設法養贍。如再不敷,以同盟之牛、羊協濟養贍,將協濟養贍人等名數造冊送院。倘遇連年荒歉,同盟內不能養贍,盟長會同該扎薩克公同報院,請旨派員查明,撥銀賑濟。該扎薩克王、公、台吉、塔布囊等,將次年俸銀預先支領,入於賑恤內使用。賑濟後,若該扎薩克王、公、台吉、塔布囊等,仍不愛養屬下之人,又致困厄,將受困之人撤出,本盟內之扎薩克有賢能者,賞給,令其養贍。
nigen jüil, γadaγadu mongγolčud kerber jud turaqan-dur daγariγdabasu, qariyatu jasaγ kiged, qusiγun-u doturaki bayan arad ba blam-a nar-tur qamjiγulju, oran-iyar tejigelge. basa ese kürülčebesü qariyatu čiγulγan-u doturaban bügüdeger qoni, üker-i tusalan tejigelge, tusalan tejigelgegsen arad-un ner-e toγ-a-yi dangsan bičijü yabudal-un yamun-dur kürgejü ir-e. kerbe jil on daraγ-a-ber ürgülji jud boluγad qariyatu čiγulγan-u doturaban tejigejü ese čidabasu čiγulγan-u terigülegči, qariyatu jasaγ-ud-luγ-a neyilejü qamtu-bar batulaju yabudal-un yamun-dur medegülür-e ir-e. yabudal-un yamun-ača jarliγ-i γuyun ayiladqaγad tüsimel jaruju todurqay-a bayilčaγaγad, mönggü γarγaju tügegen tengküregülküi-dür qariyatu jasaγ-un vang, güng, tayiji, tabunang-ud-un qoyidu jil-ün fünglü mönggün-i uriddača abuγad qamtubar tügegen tengküregülküi-dür oruγulju keregle. tügegen tengküregülügsen-ü qoyin-a qariyatu jasaγ-un vang, güng, tayiji, tabunang-ud basa-kü dooraki arad-iyan örüsiyejü ülü tügen, basa busaniqu γačiγdaqui-dur kürgebesü γačiγdaγsan arad-i tataju abuγsan tus čiγulγan-u doturaki sayin čidaltu jasaγ-ud-tur šangnaju tejigelge.

Article 46 - 大遼河牧放牛馬,計其孳缺數目議敘議處 (dalingqu-yin aduγuluγsan mori, üker ürejigsen qoruγsan toγan-i boduju ilγan kelelčekü ba yal-a kelelčekü anu)

乾隆三十三年四月,本院遵旨議奏定例。一、科爾沁十旗,牧放大遼河所牧之馬匹,於三年年終,將孳、缺、現存寔數,查明彙總,奏聞時,除此三年內倒斃之馬匹及十分中孳息一分者,無庸議敘外,孳生至二、三分者,將該扎薩克紀錄一次,協理台吉等,在於本旗所罰牲畜內,著各賞牲畜五頭;以上,俱照此例,核計分數,分別議敘。其十分中所缺不及一分者,將所缺馬匹,著落該扎薩克、協理台吉等照數賠補外,仍將該扎薩克罰扎薩克俸半年,協理台吉等各罰牲畜五頭,暫存公所,以備賞賜效力人等。如缺一分以上至二分者,將該扎薩克罰俸一年,協理台吉等各罰一九牲畜;二分以上者,計其分數議處。所缺馬匹,俱著落該扎薩克、協理台吉等,照數賠補。喀喇沁土默特等四旗,牧放之大遼河牛、馬,亦照此例辦理。
tngri-yin tedkügsen γučin γurbaduγar on. jun-u terigün sar-a-dur biden-ü yabudal-un yamun-ača jarliγ-i daγaju kelelčeged ayiladqaju toγtaγsan qauli. nigen jüil, qorčin-u arban qusiγun-dur adaγuluγsan dalingqu mori-yi γurban jil-ün adaγ-tur ürejigsen qoruγsan ünen büküi toγ-a-yi bayičaγan tobčiyalaju sonusqan ayiladqaqui-dur ene γurban jil-ün dotur-a unaγsan mori-yi dayilju, arban qubi-yin nigen qubi ürejigsen-i inu ilγan ülü kelelčekü-eče γadan-a ürejigsen anu qoyar, γurban qubi-dur kürbesü qariyatu jasaγ-i nigen jerge temdegle. tusalaγči tayijinar-i tus qusiγun-u torγaju abuγsan mal-un dotur-a-аčа tabuγad mal-i šangna. egüeče degegsi-yi inu čöm ene yosuγar qubi-yi boduju ilγan kelelče. qoruγsan anu arban qubi-yin nigen qubi-dur ese kürbesü qoruγsan moriy-yi qariyatu jasaγ, tusalaγči tayijinar-tur tulγaju toγan-u yosuγar tölügülkü-eče γadan-a mön-kü qariyatu jasaγ-i qaγas jil-ün jasaγ-un fünglü tasul tusalaγči tayijinar-i tabuγad mal-iyar torγaju, tür alban-dur qadaγalaγulju jidkügsen ulus-tur šangnaqui-dur beledke. nigen qubi-ača degegsi, qoyar qubi-dur kürčü qorubasu qariyatu jasaγ-i nigen jil-ün fünglü tasul. tusalaγči tayijinar-i nijeged yisün mal-iyar torγ-a. qoyar qubi-аča degegsi-yi inu qubi-yi boduju yal-a kelelče. qoruγsan morin-yi čöm qariyatu jasaγ tusalaγči tayijinar-tur tulγaju toγan-u yosuγar tölügül. qaračin, tümed-ün jerge-yin dörben qusiγun-u aduγuluγsan dalingqu-yin morin, üker-i mön ene yosuγar sidkegtün.

Article 47 - 外藩蒙古等不准賣與內地旗人 (γadaγadu mongγolčuud-i joriγ-iyar dotuγadu qusiγun-u ulus-tur ülü qudalduγulqu anu)

乾隆三十七年七月內,本院為郭爾羅斯台吉濟魯木扎布等私將家奴五庫特等賣與伊屯口領催張凰偶一案:將濟魯木扎布等革退台吉職銜,閑散蒙古等,重加懲責;買人之領催張凰偶等,革退領催差使,重加懲責,俱交各該管地方折磨辱使。失察該扎薩克、協理台吉、盟長等,分別議處。領催張凰偶之該管上司官員交部,分別議處等因,擬議奏定。

一、凡已入檔案之蒙古等,毋許擅行售賣,即或未入檔之莊頭,亦祇准本旗互相買賣,不許私賣與別旗及內地之人。違者,將承賣、承買之人從重治罪。失察之扎薩克、協理台吉、盟長等,分別罰俸、罰九。將所賣之人不給原價,撤出交入本旗,充當差使。

tngri-yin tedkügsen-ü γučin doluduγar on. namur-un terigün sar-a-dur biden-ü yabudal-un yamun-ača γorlus-un tayiji jirumjib-ud joriγ-iyar albatu ögüdei ner-i idün kerem-ün kögegči jang büng oo nar-tur qudaldun öggügsen kereg-ün učir, jirumjib-ud-un tayiji-yin jerge-yi ebdekü. sula mongγolčud-i kündüde jalqaγulqu, kümün qudaldun abuγsan kögegči jang büng oo nar-i kögegči jerge-yin alban-ača bayilγaγad kündüde jalqaγaqu. čöm öber öber-ün qariyatu jakiruγči γajar-tur tusiyan ögčü

nigen jüil, aliba dangsa-dur oruγuluγsan mongγolčud-i kerkibečü-ber joriγ-iyar qudaldun ögebesü ülü bolumu. yirü dangsa-dur ese oruγuluγsan jangdur kemebečü-ber basaču mön-kü tus qusiγun-u dotur-a qarilčan qudaldun abqu ba qudaldun ögkü-eče γadan-a busu qusiγun-u kümün ba dotur-a γajar-un arad-tur kerkibečü-ber joriγ-iyar qudaldun ögebesü ülü bolumu. kerbe jöribesü, qudaldun öggügsen ba qudaldun abuγsan kümün-i kündüde yalalaγtun. bayičaγaqui-yi aldaγsan qariyatu jasaγ, tusalaγči tayiji, čiγulγan-u terigüd-i ilγan salγaju fünglü tasul, yisün torγaγul. qudaldun öggügsen kümün-i uγ ijaγur-un ün-e olγaγulqu ügei tataju abuγad. tus qusiγun-u alban qaγaju yabuγul.

[view entire text

Table of content

Meta-information

目錄

I - guanxian 官銜

II - hukou chayao 戶口差徭

III - chaogong 朝貢

IV - huimeng xingjun 會盟行軍

V - bianjing kashao 邊境卡哨

VI - daozei 盜賊

VII - renming 人命

VIII - shougao 首告

IX - buwang 捕亡

X - zafan 雜犯

XI - lama li 喇嘛例

XII - duanyu 斷獄

Index

personname

geoname